Hernieuwde relatie
Marokko en Spanje leggen conflict bij met reeks nieuwe deals
Marokko en Spanje kregen het de afgelopen jaren meermaals met elkaar aan de stok, maar kunnen niet zonder elkaar en halen de banden weer aan.
Buurlanden Spanje en Marokko hebben voor het eerst in jaren een ontmoeting gehad op het hoogste niveau. De relatie tussen de beide landen was in de afgelopen jaren uitzonderlijk slecht, waarbij de woede vooral groot was aan Marokkaanse kant. Maar beide landen hebben er belang bij dat de strijdbijl wordt begraven.
De Marokkaanse premier Aziz Akhannouch ontving donderdag een grote Spaanse regeringsdelegatie van maar liefst elf ministers in hoofdstad Rabat voor een bilaterale conferentie. Een dag eerder sprak de Spaanse premier Pedro Sánchez met de Marokkaanse koning Mohamed VI via de telefoon over een ‘nieuw tijdperk’ in de betrekkingen. Opmerkelijk blijft wel dat een fysieke ontmoeting tussen Sánchez en de koning deze keer uitblijft.
Marokko zette migratie in als tegenmaatregel
Ruzies tussen beide landen zijn niet ongebruikelijk, maar de duur en intensiteit van de laatste twist was wel uitzonderlijk. In mei 2021 begon een groot diplomatiek conflict nadat Spanje toestond dat de leider van Polisario – de beweging die strijdt voor een onafhankelijke Westelijke Sahara – vanwege corona werd opgenomen in een Spaans ziekenhuis. Marokko, dat de Westelijke Sahara beschouwt als Marokkaans grondgebied en Polisario als vijand, nam de zaak hoog op.
Als tegenmaatregel versoepelde Marokko de grenscontroles bij de Spaanse exclave Ceuta aan de Noord-Afrikaanse kust. In de dagen daarop probeerden zo’n 8000 migranten (voornamelijk uit andere Afrikaanse landen) de exclave zwemmend te bereiken of met ladders binnen te komen. Zo probeerde Marokko de druk op Spanje op te voeren om zijn beleid te wijzigen. En met succes: in maart 2022 prees de Spaanse regering plotseling het Marokkaanse autonomieplan voor de Westelijke Sahara als ‘het meest serieuze, realistische en geloofwaardige’ om dat conflict te beëindigen.
Twintig nieuwe deals
Sindsdien zijn de relaties tussen Marokko en Spanje weer vriendschappelijk, maar met de ontmoeting van donderdag tussen beide regeringen hopen zij die verder op te warmen. Beide landen kunnen dit goed gebruiken. De Marokkaanse economie heeft harde klappen te verduren gehad door de coronacrisis en het land kampt net als veel andere landen met een hoge inflatie. Spanje is de belangrijkste handelspartner van Marokko en nieuwe investeringen uit Madrid zijn zeer welkom.
Spanje sloot donderdag twintig nieuwe deals met Marokko in de hoop de handel, investeringen en diplomatieke betrekkingen weer op gang te krijgen. Spanje heeft ook een kredietlijn van zo’n 800 miljoen euro geopend voor Spaanse bedrijven die willen investeren in Marokko.
De landen zullen ook overeenkomsten sluiten over de opening van douanekantoren bij de grenzen tussen Marokko en de Spaanse exclaves Ceuta en Melilla. Hoewel Marokko beide gebieden beschouwt als eigen grondgebied, heeft het wel belang bij meer handelsverkeer met de exclaves.
Er is in Spanje kritiek op de ommezwaai
In Spanje is er kritiek op de ommezwaai van de regering, ook binnen de linkse coalitie. Zo is er te weinig aandacht voor de keerzijde van het migratiebeleid van beide landen. Vorig jaar kwamen 23 Afrikanen om het leven bij de grens met Melilla toen zij probeerden de grens over te steken. Marokkaanse grenswachten gebruikten veel geweld tegen de migranten in een poging hen tegen te houden; Spaanse politieagenten worden ervan verdacht dat zij migranten die al waren overgestoken naar de Marokkaanse kant terugsleepten.
Toch lijkt Madrid zich weinig van de kritiek aan te trekken. De migrantenstroom vanuit Marokko is aanzienlijk afgenomen. Zo is alleen al het aantal migranten dat vanuit Marokko de Canarische Eilanden probeert te bereiken afgenomen met 30 procent tussen 2022 en het jaar ervoor.
De toenadering tussen Marokko en Spanje valt slecht in Algerije. Dat land steunt Polisario en staat op vijandige voet met Marokko. Algerije levert gas aan onder meer Spanje, maar zegde uit woede om de draai van Madrid over de Westelijke Sahara al eerder de vriendschappelijke betrekkingen met het land op en dreigde zelfs de gaskraan dicht te draaien.
Lees ook:
Tragedie bij Melilla plaatst vraagtekens bij grenssamenwerking Spanje en Marokko
In Spanje heerst veel kritiek op de reactie van premier Sánchez op de tragedie bij exclave Melilla, waarbij tientallen migranten om het leven kwamen.
