Lula's aanhangers vooral bezorgd over loyaliteit van leger en politie

‘Óf de strijdkrachten gehoorzamen aan de civiele overheid, óf aan onze democratie komt een eind.’ Dat twitterde de politiek wetenschapper Lucas Rezende, verbonden aan de Universiteit van Minas Gerais, naar aanleiding van de vernielingen die aanhangers van de vorige president Bolsonaro zondag aanrichtten in overheidsgebouwen in hoofdstad Brasília.

Dat de bestorming van de gebouwen – waar op dat moment niemand aanwezig was – kon gebeuren, roept in Brazilië veel vragen op over de loyaliteit van de veiligheidsdiensten. De politieagenten die de demonstranten voorafgaand aan de bestorming begeleidden grepen niet in, en ook de legereenheid die bij het presidentieel paleis gelegerd is, bleef passief. Pas na uren wisten ingerukte veiligheidstroepen de gebouwen te ontzetten.

De nieuwe linkse regering van president Lula, net aangetreden, nam zondagavond meteen maatregelen: de politie van Brasília, die tot dusver onder gouverneur Ibaneis Rocha ressorteerde, werd onder het gezag van de regering geplaatst. Rocha zelf, een bondgenoot van Bolsonaro, werd door Alexandre de Moraes, rechter van het hooggerechtshof, voor drie maanden uit zijn functie ontheven.

Alle betrokkenen gestraft

Volgens Rezende is het belangrijk dat ook de strijdkrachten onverdeeld hun loyaliteit aan de nieuwe burgerregering betuigen. ‘Er mag geen enkele sprake zijn van ongehoorzaamheid, noch in de top, noch in de rangen.’ Ook is de steun van de bevolking om de democratie te beschermen nu essentieel, zo stelt hij. Maandag waren er in het hele land demonstraties om steun aan Lula en de democratie te betuigen.

Alle betrokkenen moeten volgens Rezende bovendien worden gestraft, inclusief de aanstichters, dat wil zeggen oud-president Jair Bolsonaro, diens vier zoons en naaste medewerkers. Bolsonaro trok, al voor de verkiezingen die hij nipt verloor, de betrouwbaarheid van het kiessysteem consequent in twijfel en stookte daarmee het vuurtje voor de bestorming op.

Dat concludeert ook de gezaghebbende columniste Míriam Leitao in de krant O Globo: ‘Het land oogstte wat Bolsonaro zaaide. Als het land de organisatoren, financiers en medeplichtigen binnen de staat niet opspoort en straft, zal het nog meer van dit soort gebeurtenissen beleven’, aldus Leitao. ‘Het is duidelijk dat de beweging [van radicale Bolsonaro-aanhangers, red.] het resultaat is van dagelijks werk, gedurende vier jaar, van ex–president Jair Bolsonaro, dat straffeloos bleef. Hij is de belangrijkste verantwoordelijke voor wat er zondag in Brasília gebeurde.’

Bolsonaro zelf verblijft overigens al een week in de VS, samen met in ieder geval twee van zijn zonen.

Minister onder vuur

Intussen ligt de minister van defensie José Múcio van de regering-Lula onder vuur. Hij vergoelijkte de kampementen die Bolsonaro-aanhangers vorige maand al bij kazernes hadden opgericht om het leger op te roepen de macht te grijpen. Volgens hem waren het democratische protesten met een vredelievend karakter. Die mythe is nu doorgeprikt. Volgens columniste Leitao moet minister Múcio publiekelijk verklaren dat hij zich heeft vergist in zijn inschatting.

Rechter Alexandre de Moraes gaf in de nacht van zondag op maandag opdracht alle kampementen van Bolsonaro-sympathisanten die nog overeind staan te ontruimen. Maandagochtend meldden Braziliaanse media dat er inmiddels al meer dan 1200 mensen zijn gearresteerd. Het ministerie van justitie creëerde een e-mailadres waar burgers informatie over vermeende aanvallers van de gebouwen in Brasília kunnen doorgeven.

Lees ook:

Roep om straf voor Braziliaanse ex-president Bolsonaro

Alle bestormers van het Congres van Brazilië en hun opdrachtgevers moeten worden bestraft. Dat zei president Luiz Inácio Lula da Silva in een reactie op de aanval op het machtscentrum van het land.

Bolsonaro-aanhangers bestormen overheidsgebouwen in Brazilië

Waar al sinds de verkiezing van de Braziliaanse president Lula voor gevreesd wordt, is gebeurd: aanhangers van de rechtse ex-president Bolsonaro bestormden zondag overheidsgebouwen in hoofdstad Brasilia. Na de rellen is de gouverneur van Brasilia door het hooggerechtshof op non-actief gesteld.