Liz Truss: premier met een krap mandaat en loodzware taak

Liz Truss volgt Boris Johnson op als premier van het Verenigd Koninkrijk. Dat werd maandagmiddag bekendgemaakt door de verkiezingscommissie van de Britse conservatieve partij. Na een stemming onder alle partijleden versloeg de 47-jarige politica haar tegenstrever Rishi Sunak. Maar haar mandaat is krap, zegt correspondent Niels Posthumus.

Hoe verrassend is haar overwinning?

“Het viel wel te verwachten. Uit recente peilingen bleek dat haar tegenstander Sunak maar zo’n twee procent kans had om te winnen: hij zat eigenlijk vanaf het begin in de verdediging. Toch is de uitslag een tegenvaller voor Truss. Zo’n 43 procent van de leden stemde op Sunak, meer dan verwacht. En onder de conservatieve parlementariërs is Truss ook niet erg populair. Al met al heeft ze dus een vrij krap mandaat. Terwijl ze de komende tijd veel pijnlijke beslissingen moet nemen: over de energiecrisis, de inflatie en de oorlog in Oekraïne. Het is geen gemakkelijke tijd om als premier aan te treden.”

Wie is Liz Truss?

“Truss komt uit een links nest, zei ze zelf ooit. Haar vader was wiskundehoogleraar en haar moeder verpleegster. En aanvankelijk was Truss zelf ook vrij progressief. Toen ze in Oxford ging studeren, werd ze lid van de Liberal Democrats, de derde partij van het Verenigd Koninkrijk. Daar ageerde ze tegen het koningshuis. Later maakte ze de overstap naar de conservatieven, en daar is ze de afgelopen tien jaar van vaste waarde geweest in verschillende functies als minister en undersecretary, vergelijkbaar met een staatssecretaris. Dat werpt nu zijn vruchten af, want ze kent op ieder departement wel iemand.”

In haar overwinningsspeech beloofde ze in ieder geval één ding: belastingverlaging. Wat zegt dat over haar koers?

“Dat verbaasde mij eerlijk gezegd ook een klein beetje. Het is altijd een speerpunt geweest in haar campagne, maar de laatste maanden wordt deze belofte wel steeds minder realistisch. Er zijn waarschijnlijk flinke uitgaven nodig, bijvoorbeeld om arme huishoudens te compenseren voor de hoge gasprijzen. Dat geld moet ergens vandaan komen. Veel experts menen bovendien dat het de toch al hoge inflatie kan aanwakkeren. Door deze verkiezingsbelofte in haar eerste speech te herhalen, kan ze er later moeilijk onderuit.”

Truss noemt voorganger Boris Johnson haar ‘vriend’. Denkt u dat Truss zijn beleid ongewijzigd zal voortzetten?

“Een beetje cynisch gesteld kun je je afvragen: wat was het beleid van Johnson eigenlijk? Zijn regeerperiode werd vooral gekenmerkt door politiek opportunisme. Zo pleitte ook hij voor lagere belastingen, maar werden ze in de praktijk juist wat hoger. In haar overwinningsspeech maakt Truss in ieder geval duidelijk dat ze een conservatieve agenda wil voeren. Ze straalt uit dat ze daadkrachtig te werk wil gaan, en niet terugschrikt voor moeilijke beslissingen. Net zoals haar grote voorbeeld Margaret Thatcher in de jaren tachtig.”

Lees ook:

Veel Tories hebben nu al heimwee naar Boris Johnson

Liz Truss wordt de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk. Maar écht van harte gaat dat niet. Veel Tories verkiezen de vertrekkende Boris Johnson boven haar.