Links sluit in Spanje verrassend rap een coalitieakkoord

Wat maandenlang niet lukte, kregen linkse partijen in Spanje dinsdagmiddag wel voor elkaar. De sociaal-democraten tekenden twee dagen na de parlementsverkiezingen van zondag al een principeakkoord met Unidas Podemos om een ‘progressieve coalitieregering’ te vormen.

Als het hun lukt genoeg steun te vinden zal in Spanje de eerste coalitieregering sinds de jaren dertig aantreden. Waarom komen de partijen er na de vierde stembusgang in vier jaar tijd er nu plotseling wel zo snel uit?

Demissionair vicepremier Pedro Sánchez van de sociaal-democratische PSOE en Pablo Iglesias van Unidas Podemos vielen elkaar na bekendmaking van de deal hartstochtelijk in de armen. Hoe anders was de sfeer tussen de twee tijdens de onderhandelingen na de vorige verkiezingen in april.

Sánchez gokte verkeerd

De sociaal-democraten wilden destijds aanvankelijk alleen gedoogsteun van de linkse concurrent, terwijl Unidas Podemos juist inzette op grote zeggenschap in een coalitieregering. Nadat de formatie na harde verwijten over en weer uit elkaar klapte, calculeerde Sánchez in dat nieuwe verkiezingen hem meer onderhandelingsmacht zou opleveren.

Maar hij gokte verkeerd. De PSOE kreeg zondag met 120 zetels drie stoelen minder dan in april, wat neerkomt op een verlies van ruim 700.ooo stemmen. Unidas Podemos zakte op haar beurt ook weg, van 42 naar 35 Kamerzetels. De partijen redeneren nu dat zij beter zo snel mogelijk de handen ineen kunnen slaan, omdat nog een vruchteloze formatie hen electoraal de das om zal doen. Want terwijl links verloor, won rechts zondag juist zetels.

Omdat Sánchez en Iglesias samen maar aan 155 van de benodigde 176 zetels voor een meerderheid komen, moeten zij op zoek naar medestanders. Waarschijnlijk kunnen zij er in ieder geval vier zetels erbij optellen van hen bij voorbaat gunstig gestemde kleinere partijen. Maar het vinden van de resterende 17 zetels wordt nog een ingewikkelde puzzel.

Zowel de conservatieve Volkspartij (PP) als het extreem-rechtse VOX, Spanje’s tweede en derde partij, zullen de coalitie in ieder geval niet steunen. Het centrum-rechtse Ciudadanos lijkt de deur eveneens dicht te gooien en hamert op een alternatieve deal van Sánchez met de PP.

Paragraaf over Catalonië is vaag

Met hulp van een rits kleine partijen en de Baskische regionationalisten kan de formatie een eind komen. Maar de linkse minderheidsregering in spe is pas echt geholpen met steun van de Catalaanse separatisten, wat door de spanningen in de regio echter complex ligt.

In het principeakkoord van 2 A4-tjes zijn zeker niet alle belangrijke knopen doorgehakt. De overeenkomst bestaat grotendeels uit wat de partijen al eerder afspraken. De paragraaf over Catalonië is vaag. En hoewel Unidas Podemos een vicepresidentschap voor Iglesias heeft binnengesleept, moeten andere ministersposten nog verdeeld worden. De partijen zullen de komende weken de details uitwerken en steun vergaren. Waarschijnlijk vindt de parlementsstemming over Sánchez II pas in de tweede helft van december plaats.

Lees ook:

‘Spanje eerst’ en een keurig getrimde baard geven Vox vleugels

Santiago Abascals nationalistische partij Vox boekte zondag grote winst met zijn boodschap dat de eenheid van ­Spanje wordt bedreigd door separatisten en migranten.