Kroatië ontkent politieke sturing geweld tegen vluchtelingen: ‘Gaat beslist om enkele agenten’

De Kroatische regering erkende vrijdagavond voor het eerst dat politieagenten geweld hebben gebruikt tegen migranten die vanuit buurland Bosnië-Herzegovina de grens overstaken.

“Een onderzoeksteam van de politie heeft bevestigd dat het om politiemedewerkers gaat”, zei minister Davor Bozinovic vrijdag in Luxemburg, in de marges van een vergadering van EU-ministers van binnenlandse zaken. Hij refereerde aan opnamen waarop geschreeuw van migranten te horen is, en waarbij even later een gemaskerde man in beeld komt die migranten een grensrivier in slaat. Bozinovic spreekt van onacceptabel gedrag.

De beelden zijn gemaakt tijdens journalistiek onderzoek aan de grens tussen Bosnië en Kroatië. Onder leiding van de Nederlandse organisatie Lighthouse Reports bivakkeerden verslaggevers maandenlang undercover aan de grens. Media als Der Spiegel en ARD uit Duitsland, de Britse krant The Independent en tv-programma Pointer van KRO-NCRV namen deel aan het project. Zij stelden vast dat de uniformen die de gemaskerde mannen dragen van een speciale politie-eenheid zijn. Ook spraken ze met anonieme agenten, die beweren dat de bevelen om de migranten gewelddadig terug de grens over te zetten, in zogeheten “pushbacks”, vanuit de hoogste politieke regionen komen.

Dat laatste ontkent Kroatië. “Het gaat beslist om een individuele overtreding van enkele politieagenten. Zij zullen antwoord moeten geven op de vragen die we hebben”, zei minister Bozinovic. De politie heeft drie agenten op de beelden kunnen identificeren; zij zijn geschorst. Ook andere hooggeplaatste politici reageren in het openbaar geschokt. “Schandelijk en ongelooflijk ernstig”, zei premier Andrej Plenkovic. “Wij veroordelen geweld, helemaal tegen migranten die volgens die beelden zelf geen enkel geweld lijken te gebruiken.” Hij kondigde verder onderzoek aan.

Boter op hoofd

Maar volgens de journalisten hebben de politici boter op hun hoofd. Al maandenlang berichten ze over het terugsturen van migranten over de grens, wat volgens internationaal recht op zich al illegaal is; en het buitensporige geweld dat daarbij gebuikt wordt. De Kroatische autoriteiten ontkenden tot nu toe steevast dat die praktijken plaatsvinden, of negeerden de kwestie. De omslag komt mogelijk doordat de Kroatische zender van mediabedrijf RTL nu deelnam aan het onderzoek. Die pakte er donderdag mee uit op de nationale televisie, met gebruik van de schokkende beelden.

Eurocommissaris Ylva Johansson prees na overleg met Bozinovic de Kroatische regering vrijdagochtend voor het onmiddellijke onderzoek naar de pushbacks. “Mijn discussie met de Griekse minister was anders. Ik heb duidelijk gemaakt dat ik niet accepteer dat Griekenland dit niet onderzoekt”, voegde ze toe.

De journalisten deden ook onderzoek in dat land. Ze lieten onder meer beelden van deels gewelddadige pushbacks op zee zien aan hooggeplaatste anonieme kustwachtmedewerkers. Die zeggen aan de hand van kleding te zien dat het ook daar om speciale eenheden van hun organisatie gaat. “Wij ontkennen deze beschuldigingen volledig. Griekse grenzen zijn EU-grenzen en we houden ons aan de internationale en Europese wet om ze te beschermen”, zo tweette migratieminister Notis Mitarakis vrijdagmorgen - geheel in lijn met het standpunt dat Griekenland uitdraagt, ondanks talrijke bewijzen van het tegendeel. “We bieden geen excuses aan voor onze aanhoudende focus op het stoppen van mensensmokkel.” Later op de dag kondigde Athene alsnog een onderzoek aan.

Het is de vraag wat de Kroatische en Griekse onderzoeken gaan opleveren. Onafhankelijk toezicht is er niet, en eurocommissaris Johansson heeft niet de bevoegdheid om in te grijpen of zelf te gaan speuren. Het enige wat ze kan doen is de geldkraan dichtdraaien. Een groot deel van de grensbewaking van beide landen wordt door de EU gefinancierd. Tineke Strik, Europarlementariër namens GroenLinks, wil dat dat stopt totdat de pushbacks verleden tijd zijn.

Lees ook:

Druk op Athene neemt toe vanwege illegale ‘pushbacks’ van vluchtelingen

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat Griekenland zich schuldig maakt aan zogeheten pushbacks van vluchtelingen. Athene blijft echter ontkennen dat het migranten illegaal terug de grens overzet.