Kritiek op versoepeling economische boven sociale maatregelen in België

Eerst economische versoepelingen, dan sociale. Dat is de rode draad van de gisteravond gepresenteerde Belgische exit-strategie uit de coronalockdown. Vanaf 4 mei mogen 'niet-essentiële' bedrijven weer open. Net als stoffen- en garenwinkels, zodat mensen zelf mondmaskers kunnen naaien. Op 11 mei kunnen alle andere winkels open, een week eerder dan experts hadden geadviseerd. Alleen de horeca blijft dicht.

Scholieren zijn pas vanaf 18 mei mondjesmaat aan de beurt. Vanaf die datum is familiebezoek ook opnieuw toegestaan - maar dat wordt ondertussen ook nog verder onderzocht.

Premier Sophie Wilmès vergaderde urenlang met de 'nationale veiligheidsraad'. Naar verluidt kostte het veel tijd om de Vlaamse politici die sneller uit de lockdown willen gaan, op één lijn te krijgen met de voorzichtigere Franstalige partijen. Om tien uur 's avonds waren alle knopen doorgehakt. Aan de hand van een uitgebreide presentatie kregen de Belgen een lange lijst vol extreem gedetailleerde maatregelen en schema's voorgeschoteld.

Wilmès en haar noodregering kijken verder in de toekomst dan buurlanden tot nu toe deden. Maar ze hield ook een slag om de arm. "Het proces is niet definitief. Dat wil zeggen dat we niet kunnen uitsluiten dat we een stap terug moeten zetten als het virus opnieuw zou opflakkeren", aldus Wilmès.

Mondmaskers

Zoals eerder aangekondigd, zullen mondmaskers onderdeel van het Belgische straatbeeld worden. Iedere Belg krijgt van de overheid een stoffen mondmasker en twee verwisselbare filters, zo kondigde ze gisteravond aan. Die mondmaskers worden verplicht voor alle Belgen vanaf twaalf jaar, in het openbaar vervoer, op de werkvloer en in middelbare scholen. Omdat het vermoedelijk niet lukt om iedere Belg binnen anderhalve week van een masker te voorzien, mogen naaiwinkels al op 4 mei open, zodat men ook zelf aan de slag kan.

Deze zogenaamde 'comfortmaskers' zijn geen garantie dat het virus zich niet verspreidt, zei Wilmès. Ze moeten worden gezien als aanvullende maatregel om te proberen te voorkomen dat individuen anderen besmetten wanneer de afstandsmaatregel van anderhalve meter niet te handhaven is. Bijvoorbeeld omdat het drukker wordt in bussen en treinen wanneer bedrijven en winkels weer opengaan. Ondertussen blijft thuiswerken de norm, zei Wilmès, maar dat kan in lang niet alle sectoren. In de openbare ruimte is het dragen van een masker niet verplicht, maar wordt dat wel aangeraden als de fysieke afstandsregel niet kan worden gegarandeerd.

Vier vierkante meter per leerling

Op basisscholen, die vanaf 18 mei weer openen voor groep 3, 4 en 8, hoeven leerlingen geen maskers te dragen. Wel stelt de overheid gedetailleerde andere voorwaarden aan de scholen. Zo mogen er maximaal tien leerlingen in een lokaal zitten, moet er per leerling vier vierkante meter ruimte zijn. Bovendien moet er acht vierkante meter voor de leraar zijn en komt er een verplichte tafelopstelling.

De vraag is of scholen aan die verplichtingen kunnen voldoen. Met name in Brussel zijn de klaslokalen vaak aan de kleine kant. Bovendien moeten scholen voor de leerlingen uit andere leerjaren afstandsonderwijs blijven verzorgen én (volgens dezelfde afstandsrichtlijnen) noodopvang regelen voor kinderen van ouders die weer aan de slag moeten.

Al tijdens de persconferentie kwam er veel kritiek. Zowel op de aangekondigde maatregelen, als de timing van de bekendmaking ervan en de lengte van de presentatie. Wilmès en haar team maakten alle klassieke fouten in haar presentatie, zo merkten hordes Twitteraars op: voorlezen vanaf papier, te veel tekst per slide, te kleine letters, niet verwijzen naar de presentatie. Ook de keuze voor economie boven sociale contacten stuit op onbegrip. Terwijl familiebezoek voorlopig verboden blijft, mag winkelen vanaf 11 mei weer overal.

Om de Belgen die behoefte hebben aan meer sociaal contact tegemoet te komen, mogen mensen vanaf 4 mei met twee vrienden buiten wandelen of sporten, mits er afstand wordt gehouden. Tot nu toe mocht dat maar met één en telkens dezelfde vriend.

Ondanks het uitgebreide pakket aan maatregelen bleven ook veel vragen onbeantwoord. Onduidelijk is wanneer kinderen weer met elkaar mogen spelen, wanneer de speeltuinen weer opengaan en of Belgen straks weer buiten op een bankje mogen zitten. Over de heropening van de crèches werd met geen woord gerept. Volgens de tekst in de presentatie is de kinderopvang open voor kinderen tot drie jaar, maar dat geldt alleen voor kinderen van ouders met cruciale beroepen.

Ook voor kapperszaken en andere 'contactberoepen' is onzeker wanneer zij weer aan de slag mogen. Reizen naar het buitenland blijven vooralsnog verboden, net als alle 'niet-noodzakelijke verplaatsingen' binnen de landsgrenzen. De tienduizenden Belgen met een appartementje aan zee mogen daar voorlopig dus ook niet naartoe.

Lees ook:

Elke versoepeling geeft nieuwe dilemma’s

Dinsdag maakte het kabinet bekend dat de scholen in Nederland weer open kunnen als eerste, voorzichte versoepeling van de lockdown. Maar elke verlichting roept nieuwe dilemma’s op.