Klokkenluider: Maak Facebook aansprakelijk voor schade die zijn algoritme aanricht

Een klokkenluider heeft Facebook maandagavond aangegeven bij de Amerikaanse autoriteiten voor het misleiden van aandeelhouders. En in een verhoor voor een commissie van de Amerikaanse Senaat vergeleek ze het bedrijf met de producenten van verslavende middelen als tabak en pijnstillende opiaten.

Maar Frances Haugen wil Facebook, waar ze werkte van juni 2019 tot mei van dit jaar, niet van de aardbodem laten verdwijnen. “Het bedrijf moet toegeven dat het verkeerd heeft gedaan en heeft hulp nodig om zijn problemen op te lossen”, zei ze.

Haugen was een manager bij de afdeling ‘maatschappelijke integriteit’ van Facebook. Ze was betrokken bij het debat over de uitwerking die de sociale media van het bedrijf – naast Facebook zelf ook Instagram en WhatsApp – hebben op de gebruikers en op de samenleving.

Bij haar vertrek nam ze verslagen mee van onderzoeken die Facebook daarnaar had laten doen. Die concludeerden onder andere dat bij een op de drie jonge meisjes die negatief over hun lichaam denken het gebruik van Instagram het probleem had verergerd.

Korte metten met tegenwerpingen Facebook

Haugens openbaarmakingen werden de afgelopen weken anoniem gepubliceerd door The Wall Street Journal. Zondagavond gaf ze haar identiteit prijs in een tv-interview. En tijdens het verhoor door de Senaatscommissie maakte ze korte metten met de tegenwerpingen van Facebook. Over Instagram zegt Facebook dat het vaak juist het zelfbeeld van meisjes verbetert. Als dat waar is, zei Haugen sarcastisch, “zouden we nu in een gouden tijdperk van geestelijke gezondheid van tieners leven”.

Haugen schilderde een socialemediabedrijf dat bij ethische dilemma’s vrijwel steeds de groei van het aantal bezoekers de doorslag laat geven en zich zorgen maakt over het vertrek van jongeren.

Zo was voorafgaand aan de presidentsverkiezingen van november 2020 enige tijd het algoritme veranderd dat bepaalt wat gebruikers als nieuws te zien krijgen op basis van wat ze eerder hebben gelezen en geliket. De bedoeling was het doordringen van onware en opruiende berichten af te remmen, maar dat dempte de activiteit van gebruikers.

Nieuwe manieren om internetreuzen te reguleren

Meteen na de verkiezingen werd het bevorderen van bezoek weer de hoofddoelstelling. Volgens Haugen heeft dat bijgedragen aan de sfeer waarin de aanval op het Capitool van 6 januari kon gebeuren. Aanhangers van president Donald Trump drongen toen met geweld de zetel van het Congres binnen, in een poging te verhinderen dat daar Joe Biden zou worden erkend als de winnaar van de presidentsverkiezingen.

Volgens Haugen kunnen de problemen niet worden opgelost door boetes of het opsplitsen van Facebook, maar moeten nieuwe manieren worden ontwikkeld om de internetreuzen te reguleren. Ze pleit voor volledige openheid over de algoritmes die bepalen wat gebruikers te zien krijgen. En terwijl internetplatforms als Facebook niet aansprakelijk zijn voor de inhoud van wat gebruikers erop zetten, zouden ze dat wel moeten worden voor de effecten van die algoritmes.

Lees ook:

Plotseling zaten we zonder: zes vragen over de Facebook-, Instagram- en Whatsapp-storing

Het moet maandagavond aan veel gezinstafels het gesprek van de dag geweest zijn: de massale storing – ruim zes uur lang – van Facebook, Instagram en Whatsapp. Zes vragen over het hoe en wat.

Facebook beschermt tieners wel degelijk, vindt Facebook

Facebook blijft ontkennen dat zijn fotosite Instagram significante invloed heeft op het mentale welzijn van minderjarige meisjes.