Keihard rapport laat niets heel van Britse coronabeleid. ‘Een van de ernstigste mislukkingen ooit’

‘Een van de ernstigste mislukkingen op het gebied van de volksgezondheid uit de Britse geschiedenis’. Het is een snoeiharde conclusie die parlementariërs dinsdag in een onderzoeksrapport presenteren over het Britse coronabeleid.

Tot nu toe overleden in het Verenigd Koninkrijk ruim 150.000 mensen aan het coronavirus. Een deel van de sterfgevallen had voorkomen kunnen worden als eerder en krachtiger was ingegrepen om het virus in te dammen.

In de commissie die door twee Conservatieve ex-ministers werd geleid, hadden parlementariërs van verschillende partijen zitting. Zij ondervroegen ruim vijftig getuigen, onder wie de oud-minister van volksgezondheid Matt Hancock.

Transparantie was ver te zoeken

In hun rapport zijn ze vooral vernietigend over de eerste fase van de Britse corona-aanpak. De regering reageerde veel te traag op de verspreiding van het virus en trof te laat coronamaatregelen. Pas op 23 maart werd er een nationale lockdown afgekondigd, terwijl eind januari al de eerste besmetting was geconstateerd. De regering, ondersteund door een groep adviserende wetenschappers, koos bewust voor een langzame en geleidelijke strategie met als doel groepsimmuniteit te bereiken.

Maar dit idee was niet goed genoeg doordacht; ook binnen de regering werden er te weinig kritische vragen bij gesteld. Verder concluderen de parlementariërs dat in de beginperiode te weinig gebruik werd gemaakt van inzichten over het virus die al elders, bijvoorbeeld in China en Italië, waren opgedaan. Internationale experts werden bijvoorbeeld onvoldoende geraadpleegd.

Het is nu duidelijk dat deze aanpak verkeerd was, stelt het rapport. Het virus is daardoor niet in een vroeg stadium ingedamd en dat heeft tot een hoger dodental geleid dan anders het geval was geweest. Dat overheidsinstellingen cruciale informatie niet met elkaar deelden en de transparantie ver te zoeken was, heeft de situatie verergerd.

Bron-en contactonderzoek was ‘chaotisch’

Ook bij het testen ging in de beginfase veel mis. Het Verenigd Koninkrijk had weliswaar als een van de eerste landen een coronatest ontwikkeld, maar slaagde er tijdens de eerste piek niet in die effectief in te zetten. Het bron- en contactonderzoek was in het begin ‘langzaam, onzeker en vaak chaotisch’ en maakte te weinig gebruik van lokale gezondheidsteams.

Patiënten die uit het ziekenhuis werden ontslagen en teruggingen naar het verzorgingshuis, werden onvoldoende getest. Bovendien kreeg het zorgpersoneel geen prioriteit bij het testbeleid. Deze fouten hebben volgens het rapport tot duizenden doden geleid die voorkomen hadden kunnen worden.

Dat het door de aard van de pandemie ‘onmogelijk’ was om ‘alles goed te doen’, willen de volksvertegenwoordigers wel toegeven. Toch zijn het vooral harde conclusies die Boris Johnson te verwerken krijgt.

Johnson is trots op de vaccinatiecampagne

De Britse premier klopte zich vorig week, toen hij zijn partijgenoten op het Conservatieve partijcongres toesprak, nog op de borst vanwege de snelle vaccinatiecampagne. “Ik heb de naalden er zien in gaan alsof een enorme gemeenschappelijke naaimachine aan het werk was”, zei hij. “We hebben de ouderen en meest kwetsbaren sneller gevaccineerd dan elk ander groot land in de wereld.”

In het rapport wordt het succes van de snelle en efficiënte Britse vaccinatiecampagne erkend. “Het Verenigd Koninkrijk heeft grote prestaties gecombineerd met grote fouten. Het is belangrijk om van beide te leren.”

Maar ook de onderzoekscommissie zelf heeft wat te leren, vindt de organisatie Covid-19 Bereaved Families for Justice. De organisatie, die een groep van families vertegenwoordigt die hun dierbaren hebben verloren tijdens de pandemie, vindt het kwalijk dat de parlementariërs niet met nabestaanden hebben gesproken.

Lees ook:
Boris Johnson wil de Britten naar een hoger plan tillen, maar hoe precies is onduidelijk

Veel beloftes maar weinig concrete uitwerking, dat spiegelde de Britse premier Boris Johnson zijn partijgenoten in zijn afsluitende toespraak van het Conservatieve partijcongres in Manchester voor.