Kan Trump nog wel verkiezingen winnen? Zelfs Fox News twijfelt

De voorspelde ‘rode golf’ bij de Amerikaanse midterms bleef uit voor de Republikeinen. Trump lijkt gehavend uit de verkiezingen te komen, maar het trumpisme niet per se.

De Democraten zouden afgedroogd worden. Dat werd niet alleen voorspeld door de peilingen, maar ook door een oude politieke wet, die stelt dat de partij van de Amerikaanse president eigenlijk altijd klop krijgt bij de tussentijdse verkiezingen. Daar kwamen nog de politieke realiteiten van 2022 bij: de president is historisch impopulair, en de economie hapert.

Maar al vrij snel na het sluiten van de stembussen bleek dat de voorspelde ‘rode golf’ van Republikeinse overwinningen niet over Amerika zou spoelen. “Als jullie morgen wakker worden, hebben wij de meerderheid en zit Nancy Pelosi in de minderheid”, beloofde Republikein Kevin McCarthy zijn aanhang op dinsdagavond laat. In dat geval zou hij het voorzitterschap van het Huis van Pelosi overnemen.

Maar de volgende ochtend waren veel cruciale races nog altijd onbeslist. De Republikeinen stonden nog steeds op lichte winst, maar hoe het ook afloopt: afgedroogd werden de Democraten in ieder geval niet.

Opgeluchte Democraten

Bij die partij waren ze opgelucht, zonder dat van een overwinningsstemming sprake was. Lichtpuntjes konden wel geteld worden. De voorsteden, de sleutel tot de Democratische overwinningen op Trump in 2018 en 2020, bleven Democratisch gezind. En John Fetterman, de kandidaat voor de Senaat die in Pennsylvania met zijn capuchontrui en tatoeages het gewone volk ging terugwinnen, slaagde daar glansrijk in.

Bij de Republikeinen leidde de poging om de tegenvallende uitslag te verklaren onder andere naar de kandidaten die enthousiast door oud-president Trump waren ondersteund. Die deden het namelijk over het algemeen slechter dan van hen verwacht mocht worden. Neem Georgia. Daar zeilde de Republikeinse gouverneur Kemp naar een probleemloze overwinning. Kemp had zich in 2020 tegen de pogingen van Trump gekeerd om de verkiezingsuitslag te saboteren. De door Trump enthousiast gesteunde senaatskandidaat Herschel Walker had het daarentegen lastig en lijkt op een run-off in december af te stevenen.

Het leidde tot veel gespeculeer in conservatieve kring over de vraag of Trump nog wel verkiezingen kan winnen. Zelfs Fox News, de nieuwszender die hem groot maakte, vatte de discussie over Trump onder Republikeinen samen onder de nieuwskop ‘Hij heeft nog nooit zo zwak gestaan’.

Trumps opvolger staat al klaar

Een mogelijke opvolger diende zich ook aan: Ron DeSantis, de gouverneur van Florida. Die staat gold kort geleden nog als swingstate, maar DeSantis wist met maar liefst 20 procentpunten verschil herkozen te worden. Daarmee bewees hij onomstotelijk: ik kan de stemmen wél binnenhalen.

‘Make America Florida’, tweette de rechtse commentator Ben Shapiro, waarmee hij een bekende Trump-slogan in de richting van DeSantis omboog. Maar als de Republikeinse partij inderdaad besluit dat het tijd is om voorbij Trump te denken, betekent dat niet automatisch dat de koers van het trumpisme verlaten wordt.

De ironie is namelijk dat DeSantis zowel qua inhoud als qua flamboyante politieke stijl eigenlijk een tovenaarsleerling van Trump is. Hij is daarbij ook nog goed in het doorvoeren van beleid, vergeleken met Trump, die als president te snel verveeld was om politiek echt effectief te zijn. De laatste tijd broeit er een rivaliteit tussen Trump en zijn voormalige beschermeling. Trump verwaardigde zich niet om DeSantis te feliciteren.

Trumpisten krijgen na zwak optreden misschien wel méér invloed

Een ander paradoxaal resultaat van de zwakke performance van de door Trump gesteunde kandidaten zou bovendien kunnen zijn dat hun invloed binnen de Republikeinse fractie groeit. Veel van die stemmen hebben zich verenigd in de Freedom Caucus. In de huidige situatie waarin de Republikeinen toch in de minderheid zijn, kan de partijleiding zich veroorloven om die groep zonder veel consequenties hun radicale theorieën te laten spuien. Maar als de Republikeinen, zoals voorspeld, een krappe meerderheid behalen, dan zullen alle stemmen in de fractie nodig zijn om besluiten te nemen. Dan kunnen de Trump-aanhangers, hun tegenvallende optreden ten spijt, dus flinke eisen gaan stellen.