Israëls minister van defensie uit kritiek op hervormingen Netanyahu en wordt prompt ontslagen

Het is meestal geen goed teken als de minister van defensie zijn kans grijpt om een televisietoespraak te houden terwijl de premier het land uit is. Dat gold dit weekend ook voor de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, die op staatsbezoek in het Verenigd Koninkrijk was toen zijn minister van defensie Yoav Galant op de televisie verscheen om in een toespraak kritiek te uiten op de geplande wetswijzigingen van de regering, die de rechterlijke macht in het land flink moeten inperken.

Die actie werd niet door Netanyahu gewaardeerd, zo bleek een dag later. De premier maakte zondagavond bekend dat hij Galant had ontslagen.

Israëls nieuwste politieke crisis komt op het hoogtepunt van de protesten die zich tegen de plannen van de regering keren. Die plannen moeten er onder andere voor zorgen dat ministers juridisch advies kunnen negeren, en dat het hooggerechtshof niet meer in kan grijpen als het aangenomen wetten ‘ongrondwettelijk’ acht. Dit weekend gingen in verschillende steden een recordaantal mensen protesteren; in Tel Aviv waren er naar schatting zeker 200.000 mensen de straat opgegaan.

Ook zondag gingen honderdduizenden demonstranten in Israël de straat op. Ze blokkeren wegen en kruispunten op verschillende locaties uit protest tegen het ontslag, schrijft dagblad Haaretz. Het dagblad meldt dat volgens de politie op ruim 150 locaties demonstraties plaatsvinden. Behalve de Ayalon-snelweg in het centrum van Tel Aviv, blokkeren demonstranten het verkeer in het centrum van Haifa en buiten de steden Modi’in, Karmiel en Beër Sjeva. In Jeruzalem protesteren duizenden Israëli’s voor het gebouw van de Knesset, het Israëlische parlement.

Er is ook opgeroepen tot massastakingen, schrijft The Jerusalem Post. Zo hebben tientallen dokters in Israëlische ziekenhuizen aangekondigd maandag niet aan het werk te gaan, als reactie op het ontslag van Gallant. Ook een aantal universiteiten is van plan maandag het werk neer te leggen, zo besloten vertegenwoordigers zondagavond tijdens een speciaal overleg.

Problemen in het leger

Yoav Galant was de eerste parlementariër van Netanyahu’s eigen Likud-partij die kritiek had op de plannen. Daarnaast had hij een hoge functie binnen de regering, wat de klap voor Netanyahu nog gevoeliger maakte. Hoewel Galant niet voluit zei tegen de plannen te zijn, pleitte hij ervoor om het doorvoeren van de wetswijzigingen tijdelijk te bevriezen. In ieder geval tot na Pesach, dat volgende week begint. Ook riep hij de regering op om met de oppositie om de tafel te gaan.

De minister maakte zich vooral zorgen over hoe de weerstand tegen de plannen toeneemt binnen Defensie. De laatste weken hebben honderden reservisten – die een belangrijk onderdeel vormen van Israëls leger – laten weten zich niet meer te melden voor dienst als de wetswijzigingen worden doorgevoerd. Zij willen niet dienen onder wat ze omschrijven als een ‘dictatuur’.

Onder de weigeraars zijn gevechtspiloten en officieren binnen de speciale eenheden. “Deze groeiende breuk duikt op in het leger en de defensie-instituten. Dit is een duidelijk, dringend en reëel gevaar voor Israëls veiligheid”, zei Galant.

Net niet genoeg om te dwarsbomen

Kort na zijn toespraak sloten twee andere parlementariërs van Likud, Yuli Edelstein en David Bitan, zich aan bij de oproep van Galant. Hiermee verschenen de eerste scheurtjes in de coalitie, hoewel het nog niet genoeg was om de plannen van de regering te dwarsbomen. Er zouden in totaal vier coalitieleden moeten muiten voordat Netanyahu zijn meerderheid in de Knesset – het Israëlische parlement – zou verliezen.

Deze week zal mogelijk blijken of het verzet zo groot is. Naar verwachting vinden deze week de tweede en derde stemmingen plaats over een wet waarmee de regering de overhand krijgt in het benoemen van rechters, voordat de Knesset voor Pesach met reces zal gaan.

Lees ook:

Israëlische regering wil absolute macht naar zich toe trekken

De nieuwe Israëlische regering wil de rechterlijke macht opzijschuiven. Dat is de vrees van juristen. Volgens Israëls procureur-generaal zou het land dan ‘slechts in naam’ nog een democratie zijn.