Israëlisch bedrijf manipuleert verkiezingen met duizenden nepprofielen

Het onderzoek begon met drie journalisten, twee Israëliërs en een Fransman. Zij gingen undercover als adviseurs van een zakenman die zogenaamd verkiezingen in een Afrikaans land wilde beïnvloeden. Gur Megiddo van de Israëlische krant Haaretz was één van de undercoverjournalisten.

“We weten dat dit soort bedrijven hun service moeten verkopen en dus interesse hebben in nieuwe cliënten. Daarom besloten we op die manier contact met ze te zoeken. En hoe langer we met ze in contact waren, hoe meer ze ons leken te vertrouwen.”

Uiteindelijk kwamen ze direct in contact met de Israëliër Tal Hanan, de eigenaar van het bedrijf. Hij gebruikte de naam Jorge en kwam tijdens alle online besprekingen niet in beeld. Maar hij liet wel zien hoe zijn software werkte en hoe hij daarmee eerder al desinformatie had verspreid. “Ik kon niet geloven wat ik zag”, zegt Megiddo. “We zagen dat hij e-mails en Telegram-berichten had gehackt van mensen die dicht bij de Keniaanse presidentskandidaat stonden.”

Tienduizenden avatars

Het verspreiden van desinformatie om verkiezingen te beïnvloeden is niet nieuw. Maar de schaal waarop dit bedrijf dat deed verbaasde de journalisten. “Hanan liet een programma zien waarmee hij automatisch nepprofielen op sociale media kon creëren. En dat ontwikkelde zich heel snel. Eerst had hij er 30.000 en een paar maanden later waren het al 40.000 avatars”, zegt Megiddo.

De nepaccounts zijn actief op onder meer Twitter, Instagram, Telegram, LinkedIn en Facebook. Veel van de berichten worden automatisch verstuurd zag Megiddo: “Software zorgt ervoor dat de computer zelf twittert. Met een paar steekwoorden en de aanwijzing of je een positieve, negatieve of neutrale toon wil aanslaan, gaat de rest allemaal vanzelf. Je hebt daardoor steeds minder mensen nodig om zo desinformatie te verspreiden.”

Hanan beweerde dat hij 27 presidentsverkiezingen in verschillende landen met succes heeft beïnvloed. “We konden niet alles verifiëren, maar dankzij de hulp van tientallen journalisten wereldwijd die ons materiaal bekeken, viel steeds meer op z’n plek.”

Verborgen camera’s

Zo kwamen de onderzoekers erachter dat het bedrijf zich in 2015 in het geheim bemoeide met de presidentsverkiezingen in Nigeria, samen met het in opspraak geraakte Britse databedrijf Cambridge Analytica.

Uiteindelijk lukte het de journalisten om Hanan persoonlijk te ontmoeten. Ze filmden het overleg stiekem met verborgen camera’s. “We wisten op dat moment zijn echte naam al, maar toen konden we hem pas echt identificeren”, zegt Megiddo.

Het is niet duidelijk wie opdrachtgevers van het Israëlische bedrijf van Hanan zijn. Maar het zou in ieder geval gaan om politieke partijen, commerciële bedrijven en veiligheidsdiensten. Hanan laat in een reactie op het onderzoek weten dat hij niets fout heeft gedaan, maar wil verder niet inhoudelijk reageren.

Lees ook:

Pegasus-schandaal in Israël breidt zich uit: politie zou prominente Israëliërs hebben gehackt

Tientallen prominente Israëliërs zouden zijn gehackt met Pegasus, ingezet door de Israëlische politie. Ook de inner circle van oud-premier Netanyahu was mogelijk doelwit.