IS is onthoofd, maar niet uitgeschakeld

Terreurbeweging IS is onthoofd, maar niet uitgeschakeld. De dood van Abu Bakr al-Baghdadi zal zeker hard aankomen bij IS, maar de jihadistische organisatie heeft in haar bestaan de dood van meerdere leiders overleefd. De beweging kan verder opereren, ook in tijden van crisis en in afwezigheid van een leider.

In de hele wereld zijn duizenden IS-strijders die Baghdadi nooit hebben ontmoet of gesproken, en toch namens hem en de organisatie al jaren aanslagen plegen en leden rekruteren. Baghdadi stuurde de organisatie aan, maar maakte IS niet afhankelijk van hemzelf. Toch zal zijn dood effect hebben op de beweging.

Baghdadi was een ervaren en nietsontziende leider. Hij brak met Al-Qaida, en onder zijn leiding maakte IS meer nieuwe vijanden dan vrienden. Zijn militaire successen waren groot, maar van korte duur. Door zijn gebrek aan pragmatisme en zijn ongekende meedogenloosheid jegens de overwonnenen, bracht hij zijn organisatie en zichzelf in een isolement.

Kwestie van tijd voordat er een opvolger komt

Nu Baghdadi dood is, is het een kwestie van tijd voordat er een opvolger komt. Zijn persoonlijkheid kan heel goed afwijken van die van Baghdadi, en dan zal ook de koers van IS veranderen. Als de nieuwe leider pragmatisch is, zou hij toenadering kunnen zoeken tot andere terreurorganisaties, zoals Al-Qaida, en zo proberen de organisatie uit haar isolement te halen. Al-Qaida liet eerder weten open te staan voor toenadering tot IS, of zelfs hereniging, als IS maar van koers zou veranderen.

De vraag is ook of de IS-strijders en afdelingshoofden in de rest van de wereld het gezag van Baghdadi's opvolger zullen aanvaarden. Baghdadi imponeerde strijders met zijn religieuze en jihadistische cv, en bovendien ging hij er prat op dat hij afstamde van de profeet Mohammed. Daarnaast zijn veel IS’ers met genoeg street credibility om Baghdadi te kunnen opvolgen, de laatste jaren omgekomen in de strijd.

Als er geen eenstemmigheid is over de opvolger van Baghdadi, kan er een opvolgingsstrijd losbarsten. IS-leden en -filialen her en der in de wereld zouden zich dan kunnen losmaken van de organisatie. Dat zou slecht nieuws zijn voor IS, maar de terreurdreiging niet noodzakelijkerwijs verminderen. De voormalige IS-strijders kunnen hun strijd onder een andere vlag voortzetten, zoals onder die van Al-Qaida, een organisatie die zit te springen om nieuwe leden.

Amerikanen vonden ook ‘uiterst gevoelige documenten’

Een ander gevaar dat voor IS dreigt, zijn de ‘uiterst gevoelige documenten’ die de Amerikanen hebben buitgemaakt tijdens de militaire operatie zaterdag. Trump zei dat daarin uitvoerig de structuur van IS staat beschreven, net als het verleden en de oorsprong van de organisatie, en haar toekomstplannen.

De informatie in de documenten kunnen de Amerikanen helpen bij het traceren van andere IS-kopstukken, en hen in staat stellen daarmee de beweging verder te verzwakken.

Lees ook:

Abu Bakr al-Baghdadi (1971-2019): Impulsieve leider van leger moordzuchtige heethoofden

De beruchte terroristencommandant Abu Bakr al-Baghdadi is dood, zo maakte de Amerikaanse president Trump zondagmiddag Nederlandse tijd bekend. Wie was deze gevreesde terroristenleider?