Inwoners Kiev vluchten voor Russische bommen. ‘Als je Poetin nu niet stopt, komt hij overmorgen bij jullie’

“Ik heb maar één missie en dat is mijn moeder ophalen in Kiev.” Alek (46) kijkt licht nerveus om zich heen terwijl hij zijn grote SUV door de stille nachtelijke straten van Kiev stuurt. “Eén probleem, ik heb haar nog niet verteld dat ik haar kom ophalen.” Hij draait haar nummer. Zijn moeder antwoordt met slaperige stem: ‘Ik was in slaap gevallen. Waar ben je? Kiev? Ik heb toch gezegd dat je dat niet moet doen?!’ Toch verzet ze zich verder niet en accepteert dat haar zoon haar straks zal oppikken. Alek, die in Kiev is geboren, woont in Polen en is donderdag helemaal vanaf daar naar zijn geboortestad gereden.

“Kijk daar onder die brug: allemaal militaire voertuigen”, wijst hij. Vijf legervoertuigen houden zich onder een viaduct schuil voor mogelijke gevaren vanuit de lucht. “Ik kan nog steeds niet geloven dat mijn stad wordt gebombardeerd. Ik was vanochtend mijn spullen aan het pakken om hiernaartoe te gaan en dacht: ik zit in een nare droom. Dit is zoveel erger dan in 2014 met de Krim. Dat was alleen nog maar het voorgerecht voor de Russen. Wat nu gebeurt: dat is de hoofdmaaltijd.”

Alek, die absoluut zijn achternaam niet wil vertellen, geeft toe dat hij bang is en geen idee heeft hoe het verder gaat. “Je kunt Poetin niet analyseren. Alleen een dokter kan in zijn hoofd kijken.”

Lees verder na de foto.

Slapen op de harde grond

Er klinken wat ontploffingen in de verte, maar onduidelijk is of het uitgaand of inkomend vuur is. Het luchtalarm gaat af en om de hoek van het Maidanplein rennen de paar mensen die ondanks de avondklok toch op straat zijn, een metrostation binnen. Daar zitten geüniformeerde en niet-geüniformeerde mannen net achter de tourniquets. Wapens naast zich op de grond. Dieper de grond in, de twee steile roltrappen af, liggen tientallen mensen te slapen op matjes of op de harde grond. Er zijn opvallend veel jongeren.

Iryna Freer (43) komt net met haar moeder Olga Kopylova (73) het station binnengelopen. Iryna woont in Groot-Brittannië en is enkele dagen geleden ‘net voordat alle vluchten stopten’ naar Kiev gevlogen om haar moeder op te pikken.

Die was door familieleden op de trein gezet vanuit haar woonplaats Severodonetsk in de provincie Loegansk, net buiten het gebied dat de door Rusland gesteunde separatisten in handen hebben. “Ik vond echt dat ze daar weg moest. Ik kan haar waarschijnlijk via een speciale regeling naar Groot-Brittannië laten overkomen. Maar dan komt ze wellicht nooit meer terug naar haar huis. Dat heb ik haar maar niet verteld.”

Olga laat op haar telefoon foto’s zien van haar moeders huis in schilderachtige sneeuwfoto’s. Haar uitgeputte, verstarde gezicht laat eindelijk een kleine glimlach zien. “We hadden al weg kunnen zijn uit Kiev, als ze niet zoveel tijd had gespendeerd aan waar haar kat heen moet nu zij er niet voor kan zorgen. Nou, die heb ik in een soort vijfsterrenkattenhotel geplaatst”, lacht Irina vermoeid.

Het luchtalarm dat even was gestopt, klinkt opnieuw. Weer een ontploffing. Volgens een van de mannen met de wapens is de laatste knal het luchtafweergeschut.

‘Jullie hadden eerder wakker moeten worden’

Alek wil het laatste stuk naar zijn moeder in zijn eentje doen. Hij wil haar niet laten schrikken met onverwachte gasten. Maar is hij niet bang dat hij straks Oekraïne niet meer uit mag, omdat mannen tot zestig jaar in het land moeten blijven om het te verdedigen? “Ik heb twee nationaliteiten, Pools en Oekraïens. Ik denk dat ik er wel tussendoor glip”, zegt hij.

Hij heeft, tot slot, nog wel een boodschap voor Nederland. “De afgelopen acht jaar hebben jullie, heeft iedereen, gedaan of er hier niks aan de hand was. Jullie hebben genegeerd dat wij in de frontlinie van jullie vrijheid stonden. Het is in het oosten al acht jaar oorlog. Jullie hadden eerder wakker moeten worden. Als je Poetin nu niet stopt, dan komt hij overmorgen bij jullie.”

Dan rijdt hij weg richting een buitenwijk. Hij zal zijn moeder oppikken en ook meteen weer de stad uitrijden. “Tot zover ik het volhoud zonder slaap.”