India volgt klopjacht op geradicaliseerde sikh-leider live op tv en internet

India vreest een herhaling van de sikh-opstand uit de jaren tachtig, die duizenden het leven kostte. Met tienduizenden agenten en militairen jaagt het op een geradicaliseerde sikh-leider.

Na een spectaculaire achtervolging in Punjab afgelopen zaterdag wist sikh-separatistenleider Amritpal Singh (30) alsnog op het nippertje te ontkomen. Zijn ontsnapping aan de politiemacht, die zeker vijftig politieauto’s had ingezet, werd door zijn aanhangers gestreamd op internet. Televisiestations zonden beelden uit van bewakingscamera’s die de jacht op Singh in stukjes en beetjes vastlegden. Zelfs de kentekens van de vluchtauto’s kwamen close-up in beeld.

Singh en zijn volgers willen een onafhankelijk Khalistan vestigen in Punjab, dat ook deels in Pakistan ligt. Er wordt gevreesd voor een herhaling van de rebellie uit de jaren tachtig, die eindigde in de bestorming door het leger van het sikh-heiligdom, de Gouden Tempel van Amritsar in 1984. Daarbij vielen vele doden, onder wie de toenmalig geestelijk leider van de sikhs, Jarnail Singh Bhindranwale. Singh ziet zichzelf als diens opvolger.

Gevlucht op een motor

Singh reed zaterdag in een konvooi met volgelingen in een zwarte SUV toen de wagens werden klemgereden door de politie. Hij wist te ontsnappen in een andere terreinwagen en vluchtte via landweggetjes. Op een zeker moment tonen beelden van bewakingscamera’s dat de tweede SUV stopt. Singh springt op een motor en gaat ervandoor. Latere beelden tonen hem in andere kledij, met een paarse tulband in plaats van de blauwe die hij gewoonlijk draagt.

De politie staat in haar hemd. Het hooggerechtshof van Punjab, dat zijn arrestatie had gelast op basis van de strenge Nationale Veiligheidswet, kwam met een woedende verklaring over de mislukte aanhouding. ‘De politie van Punjab heeft 80.000 manschappen. Hoe kan het dat Singh niet is opgepakt?’ Ook op de televisie klonk veel kritiek.

Inmiddels heeft de regering in New Delhi duizenden militairen gestuurd om die ene man te vangen. Door steden in de Punjab marcheerden afgelopen dagen ordetroepen met kogelvrije vesten om zo met veel vertoon van macht de boodschap af te geven dat het er veilig is. Er zijn al meer dan 150 aanhangers gearresteerd, onder wie diverse familieleden van Singh.

Tulband en kromzwaard

Singh zelf woonde jaren in Dubai en is daar geradicaliseerd, zeggen de Indiase autoriteiten. Hij sprak via sociale media over een onafhankelijk Khalistan en kreeg steeds meer volgers. Toen hij vorig jaar terugkeerde naar India, deed hij dat als een gelovige sikh met een woeste zwarte baard. Hij kleedde zich volgens de sikh-traditie met een tulband, een kromzwaard en een ijzeren armband. In een ceremonie die vele duizenden sikhs bijwoonden, benoemde hij zichzelf in september tot leider van de Waris Punjab De (Erfgenamen van Punjab), een beweging die onafhankelijkheid nastreeft.

In november toerde hij met zijn aanhangers in een religieuze processie door Punjab en hield vele toespraken, waarbij hij opriep tot onafhankelijkheid van Punjab en de vorming van Khalistan. Zijn aanhang groeide, vooral onder jongeren.

De sikhs voelen zich als etnische en religieuze groep achtergesteld door de hindoes, en door het hindoe-nationalisme van premier Narendra Modi. Er is veel frustratie over het eroderen van de sikh-cultuur, en de toenemende sociaal-economische problemen. Punjab was ooit de rijke graanschuur van India. Nu is er vooral onder laagopgeleide jongeren veel werkloosheid en druggebruik is een behoorlijk probleem. De boodschap van Singh valt bij veel jonge sikhs in vruchtbare aarde.

Sikhs vermoorden Indira Ghandi

Toen een vooraanstaand lid van de Waris Punjab De een paar weken geleden in de cel belandde, bestormden honderden aanhangers van Singh met zwaarden en geweren het politiebureau om de man te bevrijden. De aanval werd gestaakt toen de lokale politiecommandant de vrijlating toezegde van de arrestant.

In India gingen alle alarmbellen af. De analogie met de donkere dagen van de Gouden Tempel drong zich op. De politiecommandant in Punjab, Sukhchain Singh Gill, waarschuwde voor de recente ontwikkelingen in zijn deelstaat. Hij zei sterke aanwijzingen te hebben voor de betrokkenheid van de Pakistaanse geheime dienst ISI, die Singh en zijn Waris Punjab De zouden financieren. Ook zou Singh een gewapende militie hebben opgericht. Bij een inval zijn wapens en kogelvrije vesten gevonden.

India vreest herhaling van het drama uit de jaren tachtig. Het neerslaan van de rebellie kostte in juni 1984 mogelijk duizenden het leven. Uiteindelijk moest ook premier Indira Ghandi het ingrijpen met de dood bekopen toen ze ruim vier maanden later werd vermoord door twee van haar sikh-lijfwachten.

Lees ook:

Londen adviseerde India over aanval op sikhs in 1984.

Groot-Brittannië heeft het Indiase leger geadviseerd bij het voorbereiden van een zeer bloedige aanval in 1984 op een sikh-tempel. Dat blijkt uit een onderzoek dat in opdracht van de Britse regering is uitgevoerd, aldus minister van buitenlandse zaken William Hague dinsdag.