Boeren op Sicilië schakelen van de traditionele sinaasappels over op mango’s, lychees en avocado’s. Dat is mogelijk door steeds hogere temperaturen, maar het blijft oppassen voor extreem weer.
Fruitkweker Felice Cupane loopt door het hoge gras vol gele bloemetjes naar zijn grote kas. “Veel bomen beginnen te bloeien”, zegt hij binnen. “Hier komen trossen mango’s te hangen. Ik vind het opwindende vruchten: ze zijn heerlijk zoet, ruiken lekker, hebben een mooie kleur”, vertelt Cupane enthousiast. De tropische bomen steken ver boven de Siciliaan uit.
Felice Cupane (45) heeft deze bomen tien jaar geleden geplant, als experiment. Tot dan toe had hij op zijn 150 hectare grond in Rocca di Capri Leone alleen de voor Sicilië zo kenmerkende sinaasappelbomen, citroenbomen en olijfbomen staan. “Het experiment slaagde. Mangobomen gedijen hier aan de kust goed. De grond en het klimaat zijn geschikt”, vertelt de fruitkweker, wiens blauwe ogen boven een bruine baard schitteren. “Daarom heb ik nog eens 5 hectare vol tropisch fruit gezet. Ik kweek nu mango, avocado en limoen.”
De ondernemer hoort bij een groeiende groep Siciliaanse boeren die zich op tropisch en subtropisch fruit stort dat nooit eerder in Italië werd gekweekt. Langs de kust en rondom de Etna verschijnen steeds meer avocado- en mangobomen, net als andere exoten uit Azië en Zuid-Amerika als passievruchten, lychees, papajas, kumquats en bananen. Coldiretti, een grote branchevereniging van boeren, noemt het ‘een revolutie in de Italiaanse landbouw’.
Mango's in het open veld
Niet alleen fruitkwekers op dit mediterraanse eiland lopen warm voor tropisch fruit: dat doen hun collega’s in de zuidelijke gewesten Apulië en Calabrië ook. Coldiretti meldde onlangs in een persbericht dat het aantal hectaren tropisch en subtropisch fruit in vijf jaar is verdrievoudigd, naar in totaal 1200 hectare.
Alberto Continella is in Catania hoogleraar aan de faculteit landbouw, voeding en milieu. In een vergaderzaaltje van de universiteit, waar uitbundig zonlicht naar binnen valt, vertelt hij dat de fruitkwekers op Sicilië worden ‘geholpen’ door de klimaatverandering. Die zorgt namelijk voor een gemiddeld hogere temperatuur in de winter. “Avocado’s vond je hier op heel kleine schaal al langer, die deden het veertig jaar geleden ook al goed. Nu zijn het er veel meer, en doen ze het nog beter. Maar wezenlijk verschil maken de hogere temperaturen voor de gevoeligere gewassen, zoals bijvoorbeeld de mango. Die gedijen hier dankzij de opwarming nu beduidend beter, ook in open veld.”
Dat kan Cupane beamen: naast zijn kas heeft hij jonge mangoboompjes geplant. “Mijn plek hier is natuurlijk maar een piepklein observatiepunt, maar ik constateer dat de temperatuur in vijf jaar met één graad is toegenomen. Nu durf ik mango buiten de kas wel aan.”
Extreem weer komt vaker voor
De klimaatverandering maakt het werk van de boeren tegelijkertijd moeilijker. Cupane wijst naar de buitenste rijen mangoboompjes die aan de ene kant door de hoge kas en aan de andere kant door een hoge haag tegen de wind worden beschermd. “De boompjes in de twee middelste rijen zijn nog een stuk kleiner. Dat komt door één dag ijskoude wind.” Extreem weer komt nu vaker voor, zegt de Siciliaan. “Er valt vaker te veel regen, of het is ineens heel koud.”
Ook droogte die hier mogelijk gaat toenemen, baart kwekers zorgen. Cupane zegt dat avocadobomen – verreweg het meestvoorkomende tropische gewas op Sicilië – eerder last hebben van watergebrek dan de traditionele sinaasappelbomen. “Als die wat te weinig water krijgen, produceren ze iets minder en kleiner fruit. Mijn ervaring is dat avocadobomen slechter tegen een stootje kunnen: bij te weinig water produceren die direct véél minder fruit.” Hoogleraar Continella vertelt dat watertekorten in avocado-thuislanden als Mexico en Colombia problematisch zijn, maar niet op Sicilië. “Ja, je moet avocadobomen irrigeren. Maar het is een mythe dat ze ontzettend veel water opslurpen.”
‘De vraag stijgt razendsnel’
Avocadokweker Andrea Passanisi (38) stapt vooralsnog vrolijk fluitend door het leven. Business is booming. Passanisi begon aan de voet van de Etna met zijn avocado’s na een vakantie in Brazilië, waar het tropische fruit hem mateloos fascineerde. “De mensen hier dachten toen eerst dat het courgettes waren”, vertelt hij lachend in zijn magazijn in Giarre. Daar vullen werknemers aan de lopende band kleine kistjes met de groene vruchten, die naar Italiaanse supermarktketens gaan.
De vraag naar avocado’s en ander tropisch fruit stijgt razendsnel omdat consumenten tegenwoordig goed weten hoe gezond die zijn, zegt Passanisi. Bovendien kopen ze liever voedsel uit Italië in plaats van helemaal uit een ander continent. “Ik regel hier nu de verkoop voor 42 kwekers van avocado. Het fruit vliegt de deur uit.”
Dat de verdiensten de kwekers van het exotische fruit minstens zo helpen als de warmere winters, maakt Cupane inzichtelijk. “Een hectare avocadobomen levert 20.000 kilo fruit op, tegen 30.000 kilo van een hectare sinaasappelbomen. Die hectare avocado kost je wel twee keer zo veel. Maar voor een kilo sinaasappels krijg je nu 40 cent, terwijl ze je ruim 2 euro voor een kilo avocado betalen.” Hij heeft de smaak te pakken en wil zijn tropische assortiment volgend jaar uitbreiden met passievruchten.
Lees ook:
Boeren vrezen voor hun bestaan in dramatisch droog Italië. ‘Het is gewoon eng’
Op de Povlakte, een belangrijk landbouwgebied voor Italië, is het dit jaar dramatisch droog. Het regent er al zes maanden nauwelijks en het is er heter dan ooit. Wat doet dat met de boeren in de streek?
