Orthodox paasfeest
Hoop is groter dan het verdriet tijdens de Oekraïense paasviering
Het oosters-orthodoxe paasfeest, dat dit weekend wordt gevierd, staat voor gelovige Oekraïners in het teken van hoop. In Hilversum kwamen zij samen in de katholieke St. Vituskerk.
Door het witte, voile gordijn van de Iconostase, een wand met kleurrijke iconen uit de orthodoxe kerk, zijn de contouren te zien van de Oekraïense priester Oleksandr Khylevitsj. In een goudkleurig priestergewaad maakt hij het brood en de wijn klaar voor de ‘Goddelijke Liturgie.’ Niemand mag de heilige altaarruimte achter de wand in de grote St. Vituskerk betreden, op de jonge altaardienaar na.
Khylevitsj vluchtte eind vorig jaar met zijn gezin naar Nederland. “In Oekraïne leidde hij negen parochies, zijn vrouw werkte er als kinderpsycholoog”, zegt Hans van Alphen, die het gezin opving in Hilversum. “Hier pikken zij doordeweeks orders bij een supermarkt. Op zondagen assisteert Oleksandr in orthodoxe kerken door het land.”
Samen met Liliane van der Hoeven, coördinator bij vrijwilligersorganisatie Hilversummers.nl, initieerde Van Alphen deze paasviering. Van der Hoeven werd vorig jaar met een speldje door de burgemeester onderscheiden voor haar inzet voor de Oekraïense vluchtelingen in de stad.
“Ineens hadden we ook een Oekraïense priester in ons midden. Hoe fijn is dat!” Dus regelde ze traditionele paasmandjes voor de gelovigen en verspreidde die onder de gastgezinnen en de vluchtelingenopvang in Hilversum, waar vierhonderd Oekraïners verblijven. Ze leenden de iconostase van de orthodoxe kerk in Haarlem en riepen via social media, flyers in de opvang en een reclamebord in het centrum iedereen op het Paasfeest, de belangrijkste viering voor Orthodox christenen, te komen vieren.
Geloof
“Vieren heeft te maken met leren schouwen van het geheim dat ons leven draagt”, zegt pastoor Jules Dresmé die zijn katholieke kerk ter beschikking stelt aan de Oekraïense orthodoxen.
Links van het altaar begint een klein koor, dat wordt geleid door Khylevitsj’ vrouw Yuliia, zachtjes te zingen. Kijkend naar de priester die rituelen verricht achter het gordijn vervolgt Dresmé op zachte toon: “Vieren betekent dat we alle zintuigen mogen gebruiken om bij dat geheim te komen: geuren, kleuren, taal en smaak. De rituelen die daarmee samenhangen, verbinden mensen. Een viering verdiept het geloof. En geloof gaat over hoop. Die hebben mensen juist nu, met alles wat er in de wereld en in Oekraïne gebeurt, zo hard nodig.”
Terwijl het gezang en de gebeden doorgaan, stroomt de kerk vol kinderen, jongeren, gezinnen en ouderen. Kruisjes worden geslagen, hoofden eerbiedig en diep gebogen. Boven hen, in het binnenvallende zonlicht, pakken de dampen van de bloemige wierook samen als een lichte wolk. Achterin de kerk reikt een Oekraïense vrouw kaarsjes en briefjes uit. Af en toe brengt een gelovige een briefje, met daarop de naam van een dierbare, richting het altaar.
Hoop en liefde
Tijdens het indringende gezang rolt een traan over de wang van Olga Kuznetsova. “Het is liefde”, zegt ze aan het einde van de viering in gebrekkig Engels. Ze plaats haar hand op haar hart. “Ik voelde liefde voor Christus en vrede voor Oekraïne.”
De blauwe ogen van Katheryna Plaknova schitteren bij het horen van het gezang en de gebeden in het Oekraïens. Ze trekt haar fel blauwe sjaal verder over haar haren. De 34-jarige accountant is verrast door zoveel herkenning in een Nederlandse kerk, zegt ze na afloop. “De iconen, de attributen, ik had het niet verwacht. Het betekent veel voor me.”
Vandaag is een dag van hoop, zegt ze vol overtuiging. “Hoop is groter dan het verdriet, ook al is het echt moeilijk om zonder familie hier te zijn. Maar we moeten blijven volhouden, onze harten blijven voeden.”
Gevangenenruil
Rusland laat 130 Oekraïense gevangenen terugkeren naar hun thuisland, meldt Oekraïne. Zij zijn onderdeel van een ruil ter gelegenheid van het orthodoxe paasfeest. Hoeveel Russische gevangenen terugkeren naar Rusland is niet bekend.
Het Russische huurlingenleger Wagner Groep publiceerde zondag ook een video van de chef, Jevgeni Prigozjin, die minstens honderd Oekraïense gevangenen vertelt dat ze vrijgelaten worden. De krijgsgevangenen, sommigen gewond, gaan vervolgens een truck in om verplaatst te worden. “Ik hoop dat jullie niet opnieuw in onze handen vallen”, zegt een van de Wagnerstrijders tegen hen voor ze weggaan.
Het is de tweede gevangenenruil in een week tijd. Afgelopen maandag spraken Moskou en Kiev af om 106 Russische krijgsgevangenen vrij te laten in ruil voor die van 100 Oekraïense.
Zowel Zelensky als Poetin heeft zondag een toespraak gehouden voor orthodox Pasen. Zelensky ziet in de wederopstanding van Christus een symbool voor de Oekraïense overwinning in de oorlog. Poetin prees de rol van de Russisch-orthodoxe kerk en ziet het paasfeest als een inspiratie voor hoop.
Lees ook:
Oekraïens gezin viert Pasen in een vreemd land. ‘Hoe moeilijk de oorlog ook is, er is overwinning in de hemel’
Voor Oekraïners is Pasen het belangrijkste feest van het jaar. Hoe is het voor een christelijk gezin om dat in oorlogstijd in Nederland te vieren?
