Hoe ziet de laatste week van Trump eruit?

Wat staat Donald Trump woensdag te wachten naar aanleiding van de inval van zijn aanhangers in het Capitool?

Het Huis van Afgevaardigden zal waarschijnlijk stemmen over impeachment. Dat is een aanklacht tegen de president, die daarna naar de Senaat gaat met de aanbeveling hem af te zetten. De aanklacht krijgt zeker een meerderheid in het Huis. En in tegenstelling tot de vorige impeachment van Trump, in december 2019, zijn dit keer ook enkele Republikeinse afgevaardigden voor.

Theoretisch kan vicepresident Mike Pence de impeachment voorkomen door samen met Trumps ministers te verklaren dat de president niet in staat is zijn werk te doen. De vicepresident neemt dan onmiddellijk zijn bevoegdheden over. Pence lijkt dat echter niet van plan. Hij had maandag – voor het eerst sinds de gebeurtenissen – een gesprek met Trump, dat ‘vriendelijk’ zou zijn geweest.

Waar wordt de president door de Democraten van beschuldigd?

Het impeachmentvoorstel verwijt Trump ‘het oproepen tot geweld tegen de regering van de Verenigde Staten’. Hij deed dat volgens de aanklacht tijdens een ‘Red Amerika’-demonstratie, kort voordat het Congres de verkiezingsoverwinning van Joe Biden zou vaststellen. “Daar herhaalde hij onware beweringen dat ‘wij deze verkiezing gewonnen hebben, en gewonnen met groot verschil’. Hij deed ook willens en wetens uitspraken die, in die context, wetteloze daden aanmoedigden bij het Capitool, zoals: ‘Als jullie niet vechten als duivels, dan heb je geen land meer’.”

Wat vindt Trump daar zelf van?

Trump sprak dinsdag voor het eerst sinds de aanval op het Capitool met journalisten, vlak voor hij naar Texas vloog voor een bezoek aan de muur bij de grens met Mexico. “Impeachment is gewoon een voortzetting van de grootste heksenjacht in de geschiedenis van de politiek”, zei hij. “Het is belachelijk. (..) Het veroorzaakt veel gevaar en enorm veel woede – en ik wil geen geweld.”

Volgens Trump was de toespraak waarin hij zijn aanhangers naar het Capitool dirigeerde, ‘helemaal gepast’. En behalve naar de bestorming van het Capitool moesten de Amerikanen volgens hem ook kijken naar de rellen naar aanleiding van het doodschieten van zwarte Amerikanen door politieagenten. “Als je kijkt naar wat andere politici hebben gezegd gedurende de verschrikkelijke rellen in Portland en Seattle en elders, dát was een echt probleem.”

Wordt de president nog voor 20 januari het Witte Huis uitgezet?

Door impeachment is in theorie mogelijk, maar wordt lastig. De Democraten zouden het graag willen maar voor een spoedprocedure heeft hij de medewerking van de Republikeinse leider Mitch McConnell nodig. Het leek tot dinsdag onwaarschijnlijk dat hij die zou verlenen, maar dinsdag meldde The New York Times dat McConnell daar toch wel iets in zou zien. Dan nog is het de vraag of een spoedimpeachment de vereiste twee-derde meerderheid in de senaat zouden kunnen krijgen - hoewel senatoren doorgaans langs partijlijnen stemmen, luisteren ze ook naar hun achterban. En Trump kan onder de bevolking nog altijd op veel steun rekenen.

Na de machtsoverdracht kan ex-president Donald Trump volgens veel – maar niet alle – staatsrechtdeskundigen nog steeds door de Senaat worden berecht. Afzetten is dan niet meer aan de orde, maar hij kan nog wel een verbod krijgen om ooit weer president te worden. Mogelijk kost een veroordeling door de Senaat hem ook het gratis kantoor dat de staat aan ex-presidenten ter beschikking stelt, inclusief personeel, een pensioen van ruim 200.000 dollar per jaar en een reisvergoeding van maximaal een miljoen dollar per jaar.

Wat kan Trump na 20 januari verder nog te wachten staan?

Trump liep al kans op vervolging voor eerdere misstappen waarvan hij wordt beschuldigd. Zo zou hij het onderzoek hebben belemmerd naar de druk die hij heeft uitgeoefend op Oekraïne om Joe Biden zwart te maken. Daar komt nu mogelijk bij het oproepen tot het omverwerpen van de regering en het aanzetten tot moord – want bij het geweld rond het Capitool kwam een politieman om het leven.

Trump zou zichzelf gratie kunnen verlenen, maar de gratiebevoegdheid van een president geldt alleen voor federale misdrijven. Die beschermt Trump dus niet tegen vervolging door de staat New York, die hem in het vizier lijkt te hebben voor onder meer valsheid in geschrifte en belastingfraude.

Veel juristen betwijfelen bovendien of een president zichzelf wel kan vrijwaren van vervolging. Door zichzelf gratie te verlenen, zou Trump het ministerie van justitie praktisch dwingen hem ergens voor te vervolgen, zodat het Hooggerechtshof daar zekerheid over kan geven.

Hoe dat ook uitpakt, eventuele gratie van Trump voor zichzelf geldt niet voor civiele procedures. Niets belet bijvoorbeeld de familie van de omgekomen agent om een enorme schadevergoeding van hem te eisen als ze hem aansprakelijk houden voor zijn dood.

Lees ook:

Democraten starten afzettingsprocedure Trump, en daar kan ook Biden last van krijgen

Hoewel er nog maar enkele dagen van Trumps ambtstermijn resten, vinden veel Congresleden dat te lang. Democraten hebben maandag een officiële impeachment-aanklacht ingediend, die de start vormt van een afzettingsprocedure.

Talent zonder filter won en verspeelde 88 miljoen volgers

De ‘beste 140-tekens-schrijver ter wereld’ kan zijn liefhebberij niet meer uitoefenen. Trump gaf zijn volgers een ongefilterd inzicht in wat hem bezighield.