Het staat vast: ‘Poetins kok’ Jevgeni Prigozjin rekruteert Russische gevangenen

Er waren al geruchten, maar nu is er ook een filmpje van: miljardair Jevgeni Prigozjin, bijnaam ‘de chefkok van Poetin’, rekruteert persoonlijk in Russische gevangenissen gedetineerden voor de oorlog in Oekraïne. Prigozjin is een man met vele petten. Hij dankt zijn bijnaam aan zijn horeca-imperium en zijn nauwe banden met de Russische president. Maar hij is ook eigenaar van de Petersburgse trollenfabriek die in 2016 met nepnieuws trachtte de Amerikaanse verkiezingen te beïnvloeden ten gunste van Trump.

Maar het nuttigst voor Poetin is hij als baas van de beruchte Wagner-groep, die over de hele wereld huurlingen vuile klusjes laat opknappen die Moskou goed uitkomen, maar waaraan het Kremlin liever niet gelinkt wordt. Zelf heeft Prigozjin vaak ontkend dat hij banden heeft met Wagner, maar dat kan hij na dit filmpje moeilijk meer volhouden. Omgekeerd doet ook het Kremlin alsof het niks met de Wagner-groep te maken heeft; ook dat logenstraft dit filmpje.

Oorlog, geen ‘militaire operatie’

Op de video spreekt Prigozjin tot de gevangenen, in een niet nader genoemde strafkolonie. Volgens de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War hield Prigozjin zijn toespraak afgelopen dinsdag. Hij spreekt onomwonden over de ‘oorlog’ in Oekraïne – een officieel verboden term, Rusland voert slechts een ‘militaire operatie’ uit. Poetin schrikt er juist voor terug om Oekraïne de oorlog te verklaren en een mobilisatie af te kondigen, uit vrees voor onrust onder de Russische bevolking. Daardoor kampt hij in Oekraïne met een tekort aan militairen, en precies daarom bestaat de noodzaak om van overal, dus ook onder gedetineerden, te werven, in ruil voor kwijtschelding van straf – een praktijk die Stalin trouwens ook toepaste.

“De oorlog is moeilijk”, houdt Prigozjin de gevangenen voor. “Het is niet zoals de Tsjetsjeense of Afghaanse, enzovoort.” Opmerkelijk, want die waren vanuit Russisch perspectief al geen peulenschil. De Tsjetsjeense oorlogen in de jaren negentig hebben naar schatting aan duizenden, zo niet tienduizenden militairen in Russische dienst het leven gekost; de negenduizend gesneuvelde militairen in Afghanistan leidden in 1989 tot de terugtrekking. Vaak wordt dit gezien als medeoorzaak van de ineenstorting van de Sovjet-Unie zelf.

Stalingrad

Prigozjin schept op over zijn budget: hij zou meer aan munitie uitgeven dan verbruikt is bij de slag om Stalingrad (1942-1943). Iedereen in fysieke gezondheid, van 22 tot ‘ruwweg’ 50 jaar oud, komt in aanmerking, maar met drugs- en zedendelinquenten wordt eerst een hartig woordje gesproken, desnoods aan de leugendetector. Wie tekent moet weten dat hij een halfjaar in de ‘gevechtszone’ moet blijven. Je overgeven is er niet bij, tenzij je de vijand en jezelf met twee handgranaten opblaast, legt Prigozjin uit.

Als voorbeeld van wat een gedetineerde zoal vermag noemt Prigozjin het geval van een tot dertig jaar cel veroordeelde, die bij een aanval de vijandelijke loopgraven in ging om Oekraïners met een mes om te brengen. “Hij stierf als een held”, zegt Prigozjin.

Lees ook:

Cateraar, huurlingenbaas, oppertrol en zetbaas van Poetin: Jevgeni Prigozjin (61) is het allemaal

Even leek het erop dat het hoofd van de huurlingenorganisatie Wagner was omgekomen bij een Oekraïense aanval. Maar de ‘chefkok van Poetin’ lijkt het te hebben overleefd.