Het schuldenplafond is bereikt, dus gaat het politieke loopgravengevecht beginnen

Op donderdag 19 januari bedroeg de schuld van de Verenigde Staten 31,4 biljoen dollar. Daar mag in principe geen dollar meer bijkomen, totdat het Congres daar toestemming voor geeft. In de Verenigde Staten heeft het Congres, niet de regering, de uiteindelijke zeggenschap over de overheidsfinanciën.

Het probleem is nu: die toestemming is er nog niet. De Republikeinen, sinds kort in de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, willen de regering-Biden niet zomaar een blanco cheque geven. Met name de rechtse vleugel wil alleen akkoord gaan in ruil voor flinke bezuinigingen. En die vleugel heeft in Washington vrij veel macht, sinds ze onlangs de verkiezing van partijgenoot Kevin McCarthy tot voorzitter van het Huis eindeloos blokkeerden, net zo lang tot die allerlei toezeggingen deed. En één van de belangrijkste daarvan: niet zomaar dat schuldenplafond verhogen.

Er staat dus een politiek loopgravengevecht op beginnen, want ook het Witte Huis heeft zich vooralsnog ingegraven in een onwrikbare positie. Dat wil helemaal niets weten van politieke koehandel over zoiets belangrijks en partij-overstijgends als de financiering van de verplichtingen van de Amerikaanse overheid. Dat schuldenplafond moet simpelweg verhoogd worden, anders zijn de gevolgen te groot, redeneert Biden.

Onderdeel onderhandelingen

Van oudsher was het verhogen van het schuldenplafond een apolitiek hamerstuk. Die schuld valt dan ook niet aan de zittende regering toe te schrijven, maar is het gevolg van langlopende verplichtingen, aangegaan door zowel Democratische als Republikeinse regeringen en Congressen. Pas de afgelopen decennia worden de financiële verplichtingen af en toe onderdeel gemaakt van onderhandelingen.

Het verhogen van het plafond is overigens iets anders dan de politieke gevechten over het financieren van de federale overheid, die de afgelopen jaren soms tot ‘shutdowns’ leidden. Die politieke gevechten gingen enkel over het budget van de Amerikaanse overheid zelf, zoals de ambtenarensalarissen.

Maar als de Verenigde Staten helemaal geen nieuw geld meer mag lenen, komt de wereld in onbekend economisch vaarwater. Want niet alleen zouden in eigen land de sociale zekerheid, ziektefondsen en ambtenarensalarissen niet meer betaald kunnen worden, de overheid zou ook de rente niet meer kunnen betalen op uitstaande leningen.

Wat het voor het internationale financiële systeem betekent als de grootste economie ter wereld ineens wanbetaler wordt, durven economen niet precies te voorspellen, maar ze staan over het algemeen niet te popelen om erachter te komen.

Houtje-touwtjeregelingen

Zover is het nog niet. Minister van financiën Janet Yellen is potjes bij elkaar aan het schrapen en houtje-touwtjeregelingen in werking aan het zetten. Met die ‘buitengewone maatregelen’ kunnen de VS, zo schat ze, tot ongeveer begin juni aan de verplichtingen doen.

Maar dan moet er ook wel echt iets gebeurd zijn. De verwachting is dat het uiteindelijk goed komt. Niet alle Republikeinen zullen hun meer onwrikbare collega's willen volgen door een poort waarachter slechts economische mistflarden te zien zijn.

Mitch McConnell, de Republikeinse aanvoerder in de Senaat, sloeg al een verzoenlijker toon aan. Maar hij waarschuwde het Witte Huis ook dat ze het niet cadeau krijgen. “Uiteindelijk is het belangrijk om in gedachten te houden dat Amerika nooit in gebreke zal blijven bij zijn leningen. Dat heeft het nooit gedaan, en zal het nooit doen. Maar we zullen in een vorm van onderhandelingen belanden met de regering over wat de omstandigheden en voorwaarden zijn waaronder het schuldenplafond wordt verhoogd.”

Lees ook:

Kan dat gesteggel over het schuldenplafond misschien eens ophouden?

De moeizame verkiezing van Kevin McCarthy tot voorzitter van het Huis van Afgevaardigden was nog maar nauwelijks achter de rug of de eerste crisis doemde al op aan de horizon. Een politieke en mogelijk ook financiële crisis: de strijd om de verhoging van het schuldenplafond van de VS.