Persvrijheid
Het doek valt voor het laatste, grote onafhankelijke medium van Cambodja
Een van de laatste onafhankelijke media-uitingen in Cambodja sluit de deuren. Premier Hun Sen sommeert de journalisten een andere baan te vinden, omdat die schreven over een geheime deal met zijn zoon.
Keer op keer moest de Cambodjaanse journalist Mech Dara de afgelopen jaren zijn biezen pakken. ‘Al mijn werkgevers zijn gestopt: de Cambodia Daily, Phnom Penh Post en nu ook Voice of Democracy. Is dit mijn lot? Het is te veel voor mij’, schrijft de journalist teleurgesteld op Twitter.
Op maandagochtend 10 uur viel het doek voor de Cambodjaanse website Voice of Democracy (VOD), een non-profit, onafhankelijk medium dat zowel in het Engels als in het Khmer publiceert. Toen beëindigde de Cambodjaanse premier Hun Sen de radiolicentie en op de website mogen geen nieuwe artikelen meer worden geplaatst. Vanuit het buitenland kan die website nog wel worden bekeken, maar in Cambodja zelf hebben providers de toegang geblokt.
De aanleiding is een artikel over de zoon van de premier, Hun Manet, dat het medium vrijdag publiceerde. Volgens VOD zou hij 100.000 dollar hebben geschonken aan de slachtoffers van de aardbeving in Turkije, omdat de premier zelf ‘te druk zou zijn’. Volgens de Cambodjaanse wet mag alleen de premier zelf toestemming geven voor zo’n schenking.
Nonsens vond premier Hun Sen het artikel, en stelde dat het tegen de ‘waardigheid en reputatie’ van de overheid ingaat. Hij gaf de publicatie in eerste instantie 72 uur om publiekelijk excuses aan te bieden. “Snel uitten we onze spijt in een brief”, vertelt journalist Ananth Baliga. “Maar het was niet genoeg voor Hun Sen, die vroeg om een meer expliciete verontschuldiging.” Dus werd zondagavond een tweede brief gestuurd, met daarin een expliciet ‘sorry’.
Desondanks kondigde Hun Sen die avond onverbiddelijk de sluiting aan op Facebook. Hij riep buitenlandse donoren op hun financiering terug te trekken. Het team van VOD adviseerde hij ‘ergens anders een baan te vinden’.
Lokale autoriteiten voor de deur
De sluiting is ‘een schok’ voor journalist Baliga. “Het ging zo snel. Het artikel is op vrijdag gepubliceerd, op maandagmorgen stonden lokale autoriteiten voor de deur. En nu is het werk klaar.” Baliga last af en toe een adempauze in: het is een lange dag geweest. “Sinds het bericht van zondagavond hebben we weinig geslapen. Iedereen heeft stress.”
Het einde van VOD is ook een klap voor de onafhankelijke media in Cambodja, die het de afgelopen jaren steeds lastiger kregen. “De sluiting past in het groter plaatje”, zegt Baliga. “Een plaatje waarin de overheid onafhankelijke media tegenwerkt, intimideert en lastigvalt. Al is het de afgelopen jaren echt erger te worden.” In augustus 2022 werden vijf VOD-journalisten gearresteerd door de politie en na zeven uur ondervraging vrijgelaten.
De afgelopen jaren daalde het aantal onafhankelijke media-uitingen in het land gestaag. In augustus 2017 verboden autoriteiten 32 kritische radiostations, waaronder Radio Free Asia en Voice of America. Ook de The Cambodia Daily moest zijn deuren sluiten. Baliga zelf vertrok in 2018 van de Phnom Penh Post toen die werd verkocht aan een met de premier bevriende zakenman.
Weinig meer te kiezen
Nu het doek valt voor VOD hebben de inwoners van Cambodja voor hun nieuwsvoorziening weinig meer te kiezen. “Er waren nog twee kleinere nieuwszenders, maar een daarvan moest recentelijk ook sluiten”, zegt Baliga. “Op het platteland, waar niet iedereen internet heeft, betekent het einde van onze licentie dat onafhankelijke verslaggeving moeilijk te vinden is.” Ook de 1,7 miljoen volgers op Facebook, de belangrijkste nieuwsbron in Cambodja, blijven met lege handen achter.
Alleen een handjevol onafhankelijke freelancers blijft over, zegt Baliga. “Die werken voor internationale media. We hopen dat zij door blijven gaan en we hopen dat ook voor onszelf.”
Wat er nu gaat gebeuren met VOD dat weet de journalist nog niet. “De afgelopen 48 uur vlogen voorbij, iedereen denkt nu na over de volgende stap. Maar we willen doorgaan, koste wat kost.”
Lees ook:
Zijn ouders konden soms geen eten kopen, nu heeft deze Cambodjaan 900 mensen onder zich
Cambodja gaat zondag naar de stembus. Op politiek vlak heeft het land grote problemen, maar economisch is er vooruitgang geboekt. Veel mensen die opgroeiden in armoede leven nu in welvaart.
