Het bezoek van Mark Rutte aan Suriname roept vragen op

De politieke meningen over het tweedaagse bezoek maandag en dinsdag van premier Mark Rutte aan Suriname verhouden zich tussen twee uitersten. President Chan Santokhi spreekt van “vele nieuwe mogelijkheden voor het land”, maar zijn voorganger Desi Bouterse zei zaterdag kras, tijdens een zeer matig bezochte protestbijeenkomst tegen het regeringsbeleid: “Wat komt Rutte doen? Laat Rutte maar oprotten.”

Van Bouterse en zijn NDP zal je geen genuanceerd woord horen over Nederland. Alleen al omdat Bouterse door Nederland tot paria is verklaard en in 1999 bij verstek werd veroordeeld wegens drugshandel.

Maar de vraag ‘wat komt Rutte doen?’ is tekenend voor de politieke verdeeldheid in Suriname. “Wij zijn niet tegen de komst van Rutte. Het gaat erom hoe onze regering met het bezoek omgaat”, zegt Jim Hok, voorzitter van de politieke partij Palu.

Het bezoek van Rutte in historisch perspectief

Hij was van 2010 tot 2015 minister van natuurlijke hulpbronnen onder Bouterse. De Palu voorzag in de jaren tachtig het militaire regime van Bouterse van een ‘ideologische achtergrond’. Palu en Hok waren in die dagen een politieke factor in Suriname. Inmiddels is Palu uit het parlement verdwenen, maar probeert Hok het bezoek van Rutte in historisch perspectief te zetten.

Waar de NDP behoort tot de radicale vleugel zat Palu rechts van het midden. “We hebben geen probleem met Nederland, maar met de politiek van Den Haag”, zegt Hok, die sceptisch is over de handelsdelegatie die meekomt met Rutte. “Onze regering praat over vergroten van exportmogelijkheden. Dan vraag ik mij af: wat gaat er dan uitgevoerd worden?” Namens zijn partij gaf hij een open ‘spiekbriefje’ aan president Santokhi. ‘Val niet voor de lach van Rutte’, waarschuwt Hok de president.

Hij wantrouwt Nederland. "Den Haag heeft Suriname zijn onafhankelijkheid nooit gegund.” Het begon al met de moeizame besteding van de verdragsmiddelen, die Suriname in 1975 als ‘bruidsschat’ kreeg voor zijn onafhankelijkheid. Over de militaire coup van 1980 zegt Hok: “We praten allemaal over de ‘coup van Bouterse’, maar het was de coup van Den Haag. Nederland heeft vanaf het eerste uur van de onafhankelijkheid een dikke vinger in de Surinaamse pap willen hebben.”

‘Nederland heeft ons nooit de ruimte gegund’

Hij verwijt Nederland als ‘ex-kolonisator’ de archieven met betrekking tot periode van de coup en de Decembermoorden van 1982 gesloten te houden. In Suriname leeft de overtuiging dat kolonel Hans Valk, destijds Nederlands militair attaché, de coupplegers adviseerde. Zijn opvolger Bas van Tussenbroek zou zich evenmin afzijdig hebben gehouden tijdens de mislukte tegencoup van Surendre Rambocus, een van de vijftien Decemberslachtoffers.

Van Tussenbroek werd in 1989 uiteindelijk het land uitgezet omdat hij indertijd ook het rebellerende junglecommando van Ronnie Brunswijk – de huidige vicepresident – van wapens zou hebben voorzien. Brunswijk is overigens bij verstek eveneens veroordeeld in Nederland wegens drugshandel.

Gesloten archieven of niet, voor Hok staat vast dat Nederland een ‘remmende rol’ heeft gespeeld sinds de onafhankelijkheid. “Nederland heeft ons nooit de ruimte gegund om onze eigen ontwikkelingen en fouten te maken. Als we zo goed bevriend zijn, waarom heb jij dan een oorlog tegen mij gefinancierd?”

Hok denkt dat Suriname en Nederland ‘beste toekomstige maatjes’ kunnen zijn. “Maar dan moet er meer wederzijds respect zijn. En je moet niet stoken in onze binnenlandse aangelegenheden. Het bezoek van Rutte laat velen onverschillig. Het feit dat mensen zich afvragen wat hij komt doen, maakt het bezoek controversieel.”

Lees ook:

Boutisten in de volksbuurten van Paramaribo blijven hun held dankbaar.

Het strafproces tegen Desi Bouterse verdeelt Suriname al veertien jaar. Nu een concrete arrestatie ophanden lijkt, neemt de spanning toe.