Het Amerikaanse schuldenplafond komt akelig dichtbij

President Joe Biden van de Verenigde Staten ging maandagavond samen met de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Kevin McCarthy met laaggespannen verwachtingen een nieuwe ronde onderhandelingen in over het Amerikaanse schuldenplafond. “We hebben nog geen deal”, zei McCarthy voor hij naar het Witte Huis toog. Wat is het probleem?

1. Wanneer bereiken de VS het ‘schuldenplafond’?

De Amerikaanse overheid mag niet onbeperkt lenen. Het Congres neemt periodiek een wet aan die de maximale hoogte van de staatsschuld vaststelt. Als dat maximum in zicht komt, moet het Congres dat schuldenplafond weer verhogen, zodat de VS aan hun financiële verplichtingen kunnen blijven voldoen.

In januari werd dat plafond al bereikt, zonder dat de Republikeinen, in het Huis in de meerderheid, al akkoord waren met een nieuwe wet. Minister van financiën Janet Yellen wist tot nu nog wat potjes om te draaien. Maar ze waarschuwt dat het geld rond 1 juni écht op is.

2. Wat gebeurt er als de VS het schuldenplafond niet op tijd verhogen?

Dat weet niemand, want het is nog nooit gebeurd. Maar een economische chaos zal het zeker worden. Allereerst zijn er de directe effecten op de Amerikaanse economie: die zal in een recessie terechtkomen, doordat de overheid veel cruciale uitgaven niet meer kan doen, zoals het uitkeren van veteranenpensioenen, het betalen van ambtenarensalarissen, het vergoeden van sommige medische zorg, het uitvoeren van publieke werken, enzovoorts.

Nog enger zijn de gevolgen voor de wereldeconomie. Want de VS zullen ook de rente op hun leningen niet meer kunnen voldoen. Dan zou de grootste economie ter wereld als wanbetaler te boek komen te staan, met allerlei onvoorspelbare gevolgen voor de waarde van de dollar en de wereldwijde rentes. De dollar speelt een sleutelrol in de wereldeconomie.

3. De Amerikaanse overheid is toch weleens vaker ‘dichtgegaan’?

Ja, maar dat is net wat anders. Dat gebeurt als er in het Congres geen overeenstemming is over een wet die de uitgaven voor het runnen van de overheid goedkeurt. Alle andere betalingen lopen dan wel door.

Bij het schuldenplafond gaat het niet om het autoriseren van specifieke uitgaven, maar over het financieren van alle financiële verplichtingen van de overheid die eerder al door het Congres zijn goedgekeurd.

Dat is ook de reden dat Democraten nu zo boos zijn dat de Republikeinen er politiek hoog spel mee spelen: het gaat niet om nieuw beleid, maar om het gijzelen van de economie voor de eigen agenda. Al willen Democraten onder Republikeinse presidenten dit ook weleens onderdeel maken van onderhandelingen.

4. Wat willen de Republikeinen?

Het lastige is dat ze het onderling ook niet helemaal eens zijn. Maar grofweg willen ze typisch Republikeinse dingen, zoals lagere overheidsuitgaven en strengere controle op allerlei uitkeringen.

Sommige Democraten willen die onderlinge verdeeldheid uitbuiten en geen duimbreed toegeven. Net zoals president Barack Obama in 2013 niet inging op de bluf van de Republikeinen, die toen uiteindelijk toch niet bereid bleken om het land in de economische onzekerheid te storten. Maar zo’n strategie blijft een riskante gok.

5. Wat als het écht niet lukt?

Dan zijn er nog een paar geitenpaadjes. De regering zou de grondwettelijkheid van het schuldenplafond kunnen aanvechten. Maar daar is nu waarschijnlijk geen tijd meer voor. Een tweede idee is dat het ministerie van financiën een munt van 1 biljoen dollar slaat. Maar dat idee lijkt op het ministerie zelf toch iets te frivool gevonden te worden. Ten derde zou de overheid nog kunnen proberen om aflopende obligaties op zo’n manier te vernieuwen dat ze niet als nieuwe schuld tellen: voer voor financieel specialisten, en ook weer een tijdelijke oplossing.

Lees ook:

Het worden moeilijke weken voor Biden en de Republikeinen

De bezuinigingswet die het Huis van Afgevaardigden afgelopen week aannam is, zoals dat in de Amerikaanse politiek zo onbarmhartig heet, ‘dood bij aankomst’ in de Senaat.