TikTok-verbod

Het Amerikaanse geduld met TikTok begint op te raken

TikTok-topman Shou Zi Chew vlak voor de hoorzitting in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. Beeld Getty Images
TikTok-topman Shou Zi Chew vlak voor de hoorzitting in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden.Beeld Getty Images

Tijdens een hoorzitting probeerde de baas van TikTok Amerikaanse politici gunstig te stemmen. Maar die blijven denken dat het populaire sociale medium een instrument van Peking is.

Seije Slager

Nog voor Shou Zi Chew een woord gesproken had, werd de topman van TikTok al duidelijk gemaakt dat dat eigenlijk vergeefse moeite was. Hij was uitgenodigd voor een hoorzitting in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, dat maatregelen overweegt tegen het sociale medium. Maar hij werd meer toegesproken dan gehoord.

“Uw platform moet verboden worden. Ik verwacht dat u vandaag van alles gaat roepen om die uitkomst te voorkomen”, opende de Republikeinse commissievoorzitter Cathy McMorris Rodgers de beschietingen. “Maar daar trappen we niet in.”

TikTok is een immens populair sociaal medium. Meer dan een miljard mensen wereldwijd wisselen er filmpjes op uit, van wie zo'n 150 miljoen Amerikanen. Maar overal ter wereld beginnen overheden zich zorgen te maken wat er met de gebruikersdata gebeurt die het bedrijf verzamelt. TikTok is namelijk eigendom van ByteDance, een Chinees bedrijf, dat zich op zijn beurt aan strenge wetten van de Chinese overheid moet houden. Die eist dat techbedrijven desnoods toegang verschaffen tot gevoelige data.

Biden dwingt TikTok te kiezen

Tot nu toe is er geen bewijs dat dat op grote schaal gebeurd is. Tech-critici en privacy-activisten maken zich zeker zorgen over het bedrijf, dat enkele schandalen achter zich aan sleept, maar TikTok heeft niet per se een veel slechtere reputatie dan andere techbedrijven.

Maar de Chinese factor zorgt ervoor dat westerse overheden extra op hun hoede zijn. De afgelopen tijd verboden verschillende landen ambtenaren al om de app nog op hun telefoon te installeren. In Nederland is de Tweede Kamer daarvoor, het kabinet heeft een dringende oproep gedaan aan ambtenaren om TikTok van hun telefoon te verwijderen.

Een eerdere poging van de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump om TikTok per decreet helemaal te verbieden, strandde bij de rechter. Inmiddels is er een wet in de maak die president Joe Biden wél de macht moet geven om dat alsnog te doen. Die is al door de Senaat, en moet nog behandeld worden in het Huis. Daarnaast dringt de regering-Biden bij TikTok aan op een keuze: ofwel het Chinees moederbedrijf ByteDance verkoopt zijn belang in TikTok, ofwel de regering zal de app verbieden.

Cruciale Chinese technologie

TikTok wil geen van beiden, en gooit het over een andere boeg. Het zal straks alle Amerikaanse data in Amerika bewaren en afschermen van Bytedance en de Chinese overheid, zo beloofde Chew keer op keer. “Amerikaanse data, opgeslagen op Amerikaans grondgebied, door Amerikaanse bedrijven, bewaakt door Amerikaans personeel”, herhaalde hij als een mantra. En ook nu staat TikTok al los van ByteDance, dat op zijn beurt ook weer een privaat bedrijf is, dat losstaat van China.

Bij die verdediging werd Chew alleen van achteren getackeld door China zelf. Een paar uur voor de hoorzitting verraste het Chinese ministerie van handel hem, door aan de Wall Street Journal te melden dat het een eventuele verkoop van TikTok zal blokkeren omdat dat zou betekenen dat er cruciale Chinese technologie in buitenlandse handen zou komen.

Er lijkt nu iets te veranderen

Dat was inkoppen voor de afgevaardigden, want als TikTok echt zo losstaat van China als het bedrijf zelf beweert, waarom zegt China dan dat het een verkoop kan blokkeren? Chew kwam er niet goed uit. “TikTok is een wapen van de Chinese communistische partij”, had commissievoorzitter Rodgers al geconcludeerd.

Of het echt zo ver komt, moet nog blijken. Het is een Amerikaans politiek ritueel dat bazen van techbedrijven de wind van voren krijgen in dit soort hoorzittingen, en dat er vervolgens niets gebeurt. Toch lijkt er nu wel iets te veranderen. Verschillende afgevaardigden, zowel Republikeins als Democratisch, zinspeelden zelfs op een nieuwe wet die álle sociale mediabedrijven aan strenge regels zou moeten binden.

Eerste wet in Amerika remt gebruik TikTok door kinderen

De gouverneur van de Amerikaanse staat Utah Spence J. Cox heeft donderdag een wet ondertekend die het gebruik van TikTok en Instagram door jongeren en kinderen drastisch inperkt. Eerder deze maand nam de wetgevende macht van Utah de maatregel aan, ondanks tegenstand van de techindustrie en experts op het gebied van burgerrechten, schrijft The New York Times.

Het is de eerste wet op staatsniveau in Amerika die het gebruik van social media verbiedt aan personen onder de 18, zonder de expliciete toestemming van ouders of voogden. De nieuwe maatregel zorgt er ook voor dat ouders in Utah toegang krijgen tot posts, berichten en antwoorden van hun kinderen. Bovendien kunnen minderjarigen van 10.30 uur tot 18.30 uur niet in hun socialemedia-accounts, dit wordt een standaardinstelling die alleen een ouder of voogd kan aanpassen.

Gouverneur Cox ondertekende donderdag ook een tweede wetsvoorstel dat socialemediabedrijven verbiedt functies of ontwerptechnieken toe te passen die ertoe kunnen leiden dat een minderjarige een “verslaving” aan hun onlineplatforms ontwikkelt. De maatregelen in Utah komen op een moment van toegenomen bezorgdheid bij het publiek over krachtige algoritmen voor social media die jonge mensen kunnen verleiden uren online door te brengen.

Lees ook:
Waarom je eigenlijk helemaal moet stoppen met TikTok

De app TikTok is razend populair én controversieel. Gebruikers weten niet dat ze al hun interesses, geaardheid en guilty pleasures delen met het Chinese platform. Vijf redenen om ermee te stoppen.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden