MexicoDrugsoorlog
Heeft Mexico nog wel grip op het eigen land?
In Mexico is drugsbaas Ovidio Guzmán opgepakt, wat gepaard ging met een uitbarsting van geweld. In de straten van Culiacán werd gevochten tussen de Nationale Garde en het Sinaloa-kartel, waarbij tientallen doden vielen.
Op de vraag of het goed met haar ging, moest Claudia donderdagmiddag nerveus lachen. “Ik begin een beetje wanhopig te worden, want ik heb geen sigaretten meer,” zei ze over de telefoon. Niet ver van haar woning is een buurtwinkeltje, maar de straat op durfde ze niet. “Er is geen ziel op straat, het is bizar,” verzuchtte ze. Ze wil niet met haar achternaam in de krant. “Niemand durft zijn huis uit, we weten niet wat er kan gaan gebeuren.”
Haar Culiacán, de hoofdstad van de Noord-Mexicaanse deelstaat Sinaloa, was die vroege donderdagochtend het toneel van hevige vuurgevechten tussen leden van het Sinaloa-kartel, Mexico’s meest beruchte criminele organisatie, en militairen en leden van de Nationale Garde.
Het geweld begon kort na zes uur ’s ochtends, toen Nationale Gardisten bij toeval stuitten op Ovidio Guzmán, een bendeleider en de zoon van Joaquín ‘El Chapo’ Guzmán, de oprichter van het kartel en ‘s-werelds beruchtste drugsbaron. Zijn kartel sloeg even plotseling als hard terug. Overal in de stad werden leger en politie aangevallen. In beelden op sociale media was te zien hoe in de stad rookpluimen opstegen en bussen en auto’s in brand werden gestoken om straten te blokkeren.
Een groep van deze pistoleros vocht zich zelfs naar de luchthaven van Culiacán, schijnbaar om te voorkomen dat Guzmán naar Mexico-Stad zou worden gevlogen. In de schotenwisseling werd ook een vliegtuig van Aeromexico geraakt, waarna alle vluchten werden geschrapt. Terwijl doodsbange inwoners dekking zochten achter auto’s of naar huis vluchtten, legde de deelstaatregering het openbare leven plat. Er zijn minstens tien militairen en negentien criminelen om het leven gekomen, aldus het ministerie van defensie.
“Ik heb nog nooit zoiets meegemaakt,” zei Rubén Rubio, een agronoom, via WhatsApp. “Iedereen was als het ware opgesloten.”
Kan Mexico het nog aan?
De schok in het hele land was groot, want de geweldsexplosie was een herhaling van 17 oktober 2019. Ook toen werd Ovidio Guzmán gearresteerd, ook nam het Sinaloa-kartel wraak, ook toen stortte het de stad in chaos. Die was toen zó groot, dat Guzmán nog dezelfde dag werd vrijgelaten, uit angst voor verdere escalatie.
Zover kwam het donderdag niet: Guzmán werd kort na zijn arrestatie direct naar Mexico-Stad gevlogen, en nog diezelfde avond opgesloten in Almolaya, dezelfde gevangenis net buiten de hoofdstad waar nota bene zijn vader in 2015 via een tunnel uit ontsnapte.
Toch vraagt Mexico zich net als toen vertwijfeld af of de Mexicaanse regering wel de capaciteit heeft om criminele bendes effectief te bestrijden, zelfs met het leger, dat al sinds 2006 tegen de georganiseerde misdaad wordt ingezet. Vier dagen eerder vielen nog veertien doden in Ciudad Juárez, aan de grens met Texas, toen twee bendeleiders met succes ontsnapten. Een van hen werd donderdag door de politie doodgeschoten.
“De vraag is nu: wat hebben burgers eigenlijk aan deze arrestaties en deze operaties?”, stelde socioloog Raúl Zepeda Gil donderdag op Twitter. “Vooralsnog levert het slechts onveiligheid op.”
Het is een vraag die ook zal worden gesteld aan de Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador, die de militaire inzet tegen criminelen van zijn voorgangers ondanks zijn eerdere kritiek daarop gewoon heeft voortgezet.
Als volgende week López Obradors Amerikaanse ambtsgenoot Joe Biden Mexico bezoekt staat de bilaterale samenwerking tegen de georganiseerde misdaad zoals altijd weer op de agenda. En hoewel Guzmán met hulp van de Amerikaanse autoriteiten – die informatie over zijn locatie verschaften – werd opgepakt, zal ook de noorderbuur zich afvragen hoeveel controle López Obrador nog over zijn eigen land heeft.
Uitlevering
Intussen zal Ovidio Guzmán voorlopig nog niet worden uitgeleverd aan de Verenigde Staten, zo berichtte persbureau AP vrijdag. De VS legden in 2019 al een uitleveringsverzoek bij de zuiderbuur, maar een Mexicaanse rechter bepaalde dat zo'n verzoek op dit moment niet mag worden ingewilligd. Een rechtbank in Washington DC wil Guzmán wegens drugshandel vervolgen.
De achternaam van Claudia, die om veiligheidsredenen niet met haar hele naam in de krant wilde, is bekend bij de hoofdredactie.
Lees ook:
De uitzichtloosheid van Narcos blijkt plots helemaal niet zo leuk om naar te kijken
Met het slotseizoen komt Netflixserie Narcos in het reine met zichzelf. Het maakt de serie er alleen niet bepaald beter op.
