Handel Wall Street stilgelegd na paniek om inreisverbod Trump

De maatregel, die voorlopig voor een maand zal gelden, werd woensdagavond bekend gemaakt door president Donald Trump, in een tv-toespraak vanuit zijn Oval Office. Hij zei daarin dat het inreisverbod zal gelden voor iedereen die uit Europa komt, behalve Amerikaanse burgers, en dat ook vracht zal worden geweigerd.

Maar dat moest het ministerie van binnenlandse veiligheid later corrigeren: de proclamatie die de president woensdag ondertekende gaat niet over heel Europa, maar weert iedereen die in de 14 dagen voor aankomst bij de grens in een Schengenland is geweest. Het document rept ook niet van vrachtvervoer. En ook houders van een permanente verblijfsvergunning en familieleden van Amerikanen of houders van zo’n ‘green card’ mogen het land in. Al zal wel goed gekeken worden of ze misschien ziek zijn of in quarantaine moeten.

De beurzen in Europa openden vanochtend wederom donkerrood. De AEX-index verloor bij de opening al tegen de 7 procent en zakte gedurende de dag verder weg. De Amerikaanse aandelenindex S&P 500 in New York is donderdag kort na opening 7 procent gedaald, waardoor de handel automatisch voor een kwartier stil werd gelegd. Het is al de tweede keer deze week op Wall Street dat dit noodmechanisme in werking treedt. Beleggers zijn geschrokken van het Amerikaanse inreisverbod voor Europeanen en dumpten hun aandelen. Ondanks maatregelen die de ECB vanmiddag afkondigde om de opkoopprogramma's van staatsobligaties te verruimen.

EU keurt beslissing af

De Europese Unie keurt het inreisverbod dat president Trump heeft afgekondigd voor burgers van Europese landen af. Het besluit is “eenzijdig en zonder overleg” genomen. De voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, en Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen melden dat in een verklaring.

Het coronavirus is een mondiale crisis en vereist samenwerking in plaats van eenzijdige acties, aldus de EU-verklaring. “De Europese Unie onderneemt krachtige actie om de verspreiding van het virus te beperken”, staat er verder in.

Michel zei eerder dat de EU alles in het werk stelt om “economische ontregeling” te voorkomen. Von der Leyen werkt ondertussen aan “antwoorden op alle fronten om de impact van het coronavirus te tackelen”.

Eerder zei Trump dat het allemaal wel meeviel

Trump beschreef corona als ‘een buitenlands virus’ dat in de VS nog niet heel erg om zich heen heeft gegrepen dankzij zijn daadkrachtige optreden tegen reizigers uit China. Volgens hem liet de EU dat na, waardoor er nu zoveel ziektegevallen zijn dat reizigers uit het gebied zorgen voor besmettingshaarden in de VS. En doordat Europese burgers in het Schengengebied vrij kunnen reizen, kan de Amerikaanse grenspolitie niet nagaan wie er uit een gebied komt waar het met de coronabesmettingen uit de hand loopt. Omdat Groot-Brittannië niet meedoet in Schengen, zijn reizigers daarvandaan nog wel welkom in de VS.

Met de maatregel laat Trump zien dat hij de dreiging van het nieuwe coronavirus serieus neemt. Dat zal veel experts op het gebied van volksgezondheid opluchten, want de afgelopen weken droeg de president vooral de boodschap uit dat het allemaal wel meeviel. Hij voorspelde dat het virus in de lente vanzelf zou verdwijnen, of dat er anders wel binnen een paar maanden een vaccin voor zou zijn.

Daarover had hij het niet meer, al verklaarde hij wel dat geen land beter voorbereid of veerkrachtig was dan de VS: “We hebben de beste economie, de meest geavanceerde medische zorg, de meest getalenteerde artsen, wetenschappers en onderzoekers waar ook ter wereld.” En dus ‘heeft het virus geen kans tegen ons’ en zal het ‘uiteindelijk, en vlot, verslagen worden.” Iets wat overigens niet zal worden bevorderd door zijn advies om bij niezen of hoesten ‘je gezicht en mond te bedekken.”

Zware klappen

Voor het virus verslagen is, zal ook de Amerikaanse economie echter zware klappen krijgen, zo werd deze week duidelijk. Scholen en universiteiten sloten, congressen werden afgelast, vluchten geschrapt. Bijna net zo veel aandacht als de presidentiële speech kreeg woensdagavond in de media het nieuws dat de professionele basketbalcompetitie van de NBA is stilgelegd.

Speciaal pijnlijk voor Trump is dat de beurzen de gestage koerswinst die tijdens zijn presidentschap was opgebouwd voor een flink deel weer kwijt zijn.

Om de economie te ondersteunen, kondigde Trump maatregelen aan die het bedrijfsleven moeten helpen, vooral de kleine bedrijven. Hij wil hen uitstel geven van het betalen van belasting - normaal gesproken moet de rekening op 15 april betaald zijn. Dat zal volgens hem tijdelijk meer dan 200 miljard dollar in de economie pompen. De overheidsdienst voor het midden- en kleinbedrijf zal meer leningen verstrekken om bedrijven door de moeilijke tijd heen te helpen.

Voor dat laatste vraagt Trump 50 miljard dollar van het Congres. Hoeveel bevoegdheden de president ook heeft, voor het uitgeven van extra geld heeft hij de instemming van de volksvertegenwoordiging nodig. Dat geldt ook voor het tijdelijk stopzetten van de inning van sociale premies, een andere wens van Trump. Maar die wordt vermoedelijk niet vervuld, want zowel de Democraten als de Republikeinen in het Congres voelen er niet voor. De meeste premies worden immers betaald door degenen met de hoogste inkomens, en dat is niet de groep die nu de steun vooral nodig heeft.

Eisen van Pelosi

Trumps dringende behoefte om iets voor de economie te doen, gekoppeld met die afhankelijkheid van het Congres, geeft zijn grootste politieke tegenspeler daar, voorzitter Nancy Pelosi van het Huis van Afgevaardigden, de gelegenheid om eisen te stellen. Kort na de toespraak van Trump publiceerde de Democratische meerderheid in het Huis het wetsontwerp waarin hun corona-wensen staan. Daaronder geld voor doorbetaald verlof wanneer werknemers of hun gezinsleden ziek zijn, geld voor werkloosheidsuitkeringen en voedselbanken, en gratis testen voor wie wil weten of hij of zij besmet is.

Ministerie bekijkt of reisadvies moet worden aangepast

Minister Stef Blok van buitenlandse zaken noemt de maatregelen die de VS heeft genomen ‘heel ingrijpend’. Een vliegverbod heeft potentieel ‘grote impact’, zegt Blok vanuit Indonesië, aangezien Nederland en de VS een hele intensieve relatie hebben. De minister zegt goed te kunnen begrijpen dat de KLM het besluit van Trump ‘dramatisch’ noemt. Het ministerie bekijkt momenteel of het reisadvies naar de VS moet worden aangepast. Bijvoorbeeld omdat Nederlanders die naar de VS reizen dan niet terug kunnen komen.

Nederland is volgens de minister kort ná de bekendmaking geïnformeerd. Gebruikelijk is dat bondgenoten elkaar op de hoogte stellen vlak voor ze een dergelijke ingrijpende beslissingen nemen.

Op de vraag of Nederland als EU-land te soft is in de bestrijding van het virus, zegt de minister dat het advies van het RIVM wordt gevolgd. Als daar aanvullende maatregelen uit komen, dan volgen we de deskundigen, aldus Blok.

AEX kleurt wederom bloedrood

De Amsterdamse AEX-index kelderde donderdag bij de opening met 5,2 procent tot 459,05 punten. Ook de andere Europese beurzen gingen hard onderuit na de zware koersverliezen in Azië en op Wall Street.

Het inreisverbod zette de al zwaar getroffen luchtvaartsector verder onder druk en joeg beleggers schrik aan. Op het Damrak kelderde luchtvaartcombinatie Air France-KLM ruim 15 procent.

Wekelijks vertrekken vanaf Schiphol ruim tweehonderd vluchten naar de Verenigde Staten. Samen met luchtvaartmaatschappijen inventariseert Schiphol momenteel wat het afgekondigde inreisverbod betekent voor de vluchten naar Amerika. “Eerste prioriteit voor vandaag is het informeren van reizigers. Verder zijn we op dit moment aan het inventariseren wat de verdere consequenties zijn. Het raakt natuurlijk het netwerk van Nederland. Daarover zal naar verwachting ook overleg volgen met de overheid,” aldus CEO Dick Benschop.

‘Dramatische gevolgen’

Het inreisverbod heeft dramatische gevolgen voor de reiswereld, zei directeur Frank Oostdam van brancheorganisatie ANVR vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal. “De afgelopen dagen buitelde het ene na het andere aangepaste reisadvies over elkaar heen. Maar dit is toch wel een flinke flinke domper voor ons, de vakantiegangers en ook voor zakelijke reizigers.”

Voor de reisorganisaties is er nog veel onduidelijk. Maar Oostdam gaat ervan uit dat mensen hun reis kunnen annuleren omdat de reizen niet meer door kunnen gaan. “Als luchtvaartmaatschappijen niet meer kunnen vliegen en reisorganisaties hun reizen niet meer kunnen uitvoeren, krijgen mensen hun geld terug en kunnen kosteloos annuleren. Het is voor de reiswereld een dramatische situatie. We zien dat het hele grote gevolgen gaat hebben voor de sector en de medewerkers. Ik maak mij daar grote zorgen over. Dit is echt dramatisch voor Nederland.”

Lees ook:
Het coronavirus krijgt steeds meer grip op Nederland

In alle provincies zijn nu besmettingen geconstateerd. De uitbraak legt het leven in Nederland steeds meer lam.

In Wuhan is geen tijd voor afscheid van de doden

Nabestaanden van de duizenden doden door het coronavirus in Wuhan krijgen geen tijd om afscheid te nemen. De noodmaatregel wordt bekritiseerd. ‘Het is geen ebola.’