Grensdienst Frontex groeide en groeide, maar niemand keek of het werkte

De Europese Rekenkamer concludeerde maandag dat Frontex op allerlei manieren tekort schiet: het voert taken uit zonder de juiste informatie, het laat werk liggen en weet van een deel van de taken niet eens hoe ze zouden moeten worden gedaan.

Het Rekenkamer-rapport van maandag is een nieuwe tegenslag voor Frontex, dat van vele Europese kanten onder vuur ligt. De organisatie wacht nog op de uitkomst van zeker vier andere onderzoeken naar de dienst. Ook loopt er een rechtszaak.

Eén van de onderzoeken is van het Europese Fraude-Onderzoeksbureau Olaf, een andere wordt uitgevoerd door de Europese Ombudsman, een derde onderzoek van de Rekenkamer en dan is er nog een vierde onderzoek door het Europees Parlement. Allemaal kijken ze naar andere dingen: Olaf naar de vraag of EU-geld verkeerd wordt besteed, de Ombudsman naar het uitblijven van de veertig mensenrechtenmedewerkers die Frontex had moeten aanstellen en ter controle van de organisatie op mensenrechtennormen, het parlement onderzoekt de pushbacks, net als het mensenrechtenhof.

De Rekenkamer zelf werkt nog aan een onderzoek naar Frontex’ gedrag bij de aankomst en terugkeer van migranten, maar onderzocht eerst de doeltreffendheid van Frontex bij het beheer van de buitengrenzen van de Europese Unie. Ook daar blijkt grote verbetering mogelijk. ‘Onvoldoende’, is het oordeel over de manier waarop Frontex de grensproblemen van de EU te lijf gaat.

Een lange lijst van kleine en grote tekortkomingen

“Frontex is in de afgelopen jaren enorm gegroeid en heeft tot vier keer toe een andere opdracht gekregen. De organisatie heeft te snel te veel veranderingen moeten doorvoeren”, constateerde Leo Brincat, een voormalig Maltees politicus die tegenwoordig deel uitmaakt van de Rekenkamer. “De organisatie heeft grotere schoenen dan het kan vullen.”

Het uitdijende Frontex kreeg in 2016 meer taken in de bestrijding van illegale immigratie en criminaliteit die over grenzen gaat. Aan dat laatste is ze eigenlijk nooit goed toegekomen.

Er schort nog veel meer. In het rapport staat een lange lijst van kleine en grote tekortkomingen. Een greep uit de lijst: in evaluatierapporten wordt meestal niet verteld wat het effect was van een operatie. Ook zijn de kosten niet bekend, rapporten worden geschreven op basis van schattingen en daarna nooit meer bijgewerkt.

De Rekenkamer heeft Frontex zijn conclusies laten weten. Die wil de aanbevelingen opvolgen. Dat wordt nog een hele kluif, want twee jaar geleden kreeg Frontex de opdracht om de komende jaren nog verder te groeien, naar een organisatie die in 2027 10.000 mensen in dienst heeft. “Dat was een politieke opdracht”, constateerde Brincat maandag. “De begroting van 900 miljoen is vastgesteld zonder enige poging om te bepalen wat Frontex nodig heeft om de taak uit te voeren.”

Lees ook:
Het ene na het andere schandaal: wie controleert EU-grensbewaker Frontex?

Het ene schandaal na het andere stapelt zich op rondom Frontex, de grens- en kustwacht van de Europese Unie. Het agentschap is in korte tijd flink uitgebreid. En met de groei neemt ook de kritiek op Frontex toe. Portret van de eerste EU-organisatie in uniform.