Gezocht: gevaarlijke radioactieve capsule, ergens in de Australische woestijn

Paniek in West-Australië: een kleine, maar gevaarlijke radioactieve capsule is kwijtgeraakt langs een 1400 kilometer lange weg. Hulpdiensten zoeken met man en macht naar het cilindertje.

Wat is lastiger, een speld in een hooiberg vinden, of een cilindertje ter grootte van een erwt in een woestijn? Dat laatste is het geval in West-Australië, waar reddingswerkers met man en macht zoeken naar een verloren radioactieve capsule. Die is kwijtgeraakt op een snelweg van pak ‘m beet 1400 kilometer lang, in de Australische outback.

Een transportbedrijf vertrok op 12 januari met het cilindertje vanaf de plaats Newman. Maar toen medewerkers van het mijnbouwbedrijf Rio Tinto het pakket op 25 januari openden in de stad Perth, was de capsule weg. Autoriteiten vermoeden dat door trillingen tijdens de rit een bout is losgegaan, waardoor de capsule, met een doorsnede van 6 millimeter en 8 millimeter lang, uit de truck kon vallen.

Dat is meer dan onhandig, want de capsule kan grote schade kan aanrichten. Het cilindertje bevat een kleine hoeveelheid cesium-137, een gevaarlijke stof die vaak wordt gebruikt in de mijnbouw. Als iemand de capsule vindt en aanraakt, kan dat huidbeschadiging, brandwonden of stralingsziektes veroorzaken en het risico op kanker verhogen.

Gelijk aan tien röntgenfoto's per uur

“We vrezen dat iemand de capsule oppakt, zonder te weten wat het is”, zegt Andrew Robertson, de gezondheidsdirecteur van de staat Pilbara. “Misschien vindt iemand het interessant, en wil die het bewaren in z’n kamer, of auto, of geeft de vinder het cadeau.” De straling van het cilindertje staat gelijk aan tien röntgenfoto's per uur.

Met detectieapparatuur onderzoeken Australische reddingswerkers de weg. Ook proberen ze met gps-materiaal de precieze route van de truck te achterhalen. Maar simpel is dat niet: volgens de hulpdiensten is de capsule zo klein dat hij mogelijk in het wiel van een langsrijdende wagen terecht is gekomen. Als dat zo is, is het cilinder tje misschien nog veel verder van huis. Toch schatten nooddiensten de kans om de capsule te vinden in als “best groot”.

“We proberen dit kleine apparaatje niet met onze blote ogen te vinden”, zei opzichter Darryl Ray tegen ABC News. Het zoekteam concentreert zich op de dichtbevolkte gebieden in het noorden van Perth en op strategische plekken langs de noordelijke snelweg.

Bedrijf van schandalen

Rio Tinto, dat grote mijnbouwbedrijven in Australië heeft, heeft z'n excuses aangeboden voor het incident. Ook start het een eigen onderzoek. Het bedrijf worstelt in Australië al langer met z’n imago. In 2020 vernietigde het, om ijzererts te winnen, een heilige 46.000 jaar oude Aboriginal-grot. Dat leverde het bedrijf veel kritiek op. Meerdere topmensen van het bedrijf moesten opstappen.

Vorig jaar bleek bovendien dat in vijf jaar tijd meer dan twintig vrouwen verkrachting, aanranding of een poging daartoe bij Rio Tinto hadden gemeld. Bij een parlementaire enquête bleek vervolgens dat seksueel misbruik op grote schaal plaatsvindt bij Australische mijnbedrijven.

Als de reddingswerkers de capsule niet vinden, blijft het voorlopig spannend of iemand ‘m vindt. De capsule zou nog 300 jaar radioactief zijn, al zwakt de straling over de jaren af.

Lees ook:

Schatten vind je aan de rand van kratons

Het verband was nooit opgemerkt, tot een paar onderzoekers zagen dat de voorraden kostbare metalen zijn geconcentreerd langs de randen van oude lithosfeer: de kratons.