Geen ambulances, minder dokters en gewapende Taliban in de operatiekamer

“Dat was fysiek en mentaal de zwaarste dag uit m’n carrière”, zegt Abdul van 27 over afgelopen donderdag, toen er bij het vliegveld van Kaboel een zelfmoordaanslag werd gepleegd. Als traumachirurg in training in de Afghaanse hoofdstad is hij wel wat gewend. “Maar het waren zoveel onschuldige slachtoffers. Zoveel vrouwen en kinderen die juist probeerden te vertrekken, om zichzelf te redden, en in plaats daarvan de dood vonden.”

Trouw sprak Abdul kort voordat er zondag opnieuw een explosie in Kaboel was. Donderdag stierven al naar schatting 170 burgers die zich bij de oostpoort van het vliegveld hadden verdrongen in de hoop geëvacueerd te kunnen worden. Abdul wil vanwege zorgen over zijn veiligheid en baan niet met zijn volledige naam in de krant.

Abdul was net thuis na een dienst van 24 uur, toen hij rond 17.30 uur gebeld werd dat hij terug naar het ziekenhuis moest komen. Sindsdien is hij dag en nacht aan het werk geweest. “Mensen werden binnengebracht met taxi’s, kruiwagens, op de schouders van familieleden”, zegt Abdul. “Normaal gesproken staan er ambulances paraat voor dit soort aanslagen. Maar de ambulances komen van een overheidsorganisatie, die nu niet functioneert.” Het gebrek aan ambulances heeft volgens hem zeker bijgedragen aan het hoge dodental donderdag. “Bij traumatische wonden is dat een ramp, want dan telt elke seconde.”

Plotselinge machtsovername

Er is wel meer veranderd sinds de plotselinge machtsovername door de Taliban op 15 augustus. De overheidssteun aan het ziekenhuis is, in elk geval voor nu, weggevallen. Abdul en zijn collega’s hebben daarom hun salaris voor de vorige maand nog niet ontvangen. Hij weet dat dit ook geldt voor dokters in andere ziekenhuizen.

Daarbij zijn er veel artsen uit Afghanistan vertrokken. “Van ons ziekenhuis alleen al zijn vijf van de meest ervaren chirurgen het land uit”, zegt Abdul. “We konden één ervaren chirurg uit een andere stad overplaatsen naar Kaboel, maar dan nog is er een groot tekort aan dokters.” Ook weet Abdul niet of en hoe hij zijn opleiding nog kan afmaken. “Zal het Taliban-regime de drie jaar die ik al heb afgerond erkennen? En wie gaat me voor het overige deel begeleiden? De trainers die aan mij waren toegewezen door het ministerie van Volksgezondheid zijn ook niet meer in Afghanistan.”

Zaterdag liet een woordvoerder van de Taliban, Suhail Shaheen, via Twitter weten dat alle vrouwelijke medewerksters van het ministerie van volksgezondheid hun werk weer kunnen oppakken. Maar voor Abduls vrouwelijke medewerkers in het ziekenhuis is dat niet zo makkelijk. “Ze worden lastiggevallen onderweg naar het ziekenhuis. Ze moeten hun kleding aanpassen. En laatst kwam er een Talib de afdeling opgelopen, die zei dat mannelijke en vrouwelijke verplegers niet tegelijkertijd op dezelfde afdeling mogen werken.”

Nieuwe machthebbers tasten werkomgeving aan

Ook voor hem is de werkomgeving aangetast door de nieuwe machthebbers, zegt Abdul. “Wanneer Taliban patiënten brengen, dan nemen ze vaak een stuk of tien gewapende mannen mee. Ze eisen dat we meteen beginnen te opereren. Maar het is de standaard dat we eerst tests doen, of de patiënt stabiliseren. Daar geven ze ons de tijd niet voor. Een keer stond een gewapende Talib erop dat hij de operatiekamer mee in mocht om te observeren. Maar hij wilde geen steriele jas aan. Ik kon hem ervan overtuigen dat familieleden nooit mee mogen.”

De enige positieve verandering is dat er relatief weinig slachtoffers met oorlogswonden zijn, nu er sinds de machtsovername rondom Kaboel niet meer wordt gevochten. Abdul is verscheurd over zijn toekomst. “Zoveel dokters zijn vertrokken, dus ik weet dat ik hier hard nodig ben. Maar ik heb weinig hoop meer voor het land. Onder de regering van president Ghani hadden we ook veel problemen, maar het ging de goede kant op. Dit is een stap achteruit. Het hangt van mijn opleiding af, maar als ik de kans krijg, dan vertrek ik misschien ook wel.”

Lees ook:

Deze keer kunnen de Taliban wel op erkenning rekenen

Welke landen zullen het nieuwe regime in Afghanistan erkennen als de Taliban mogelijk deze week al hun emiraat uitroepen? De VS moeten niets weten van de Taliban, maar onder meer China, Rusland en Pakistan denken daar anders over.