Franse presidentskandidaat Valérie Pécresse onder vuur na flirt met extreemrechts

Haar toehoorders klapten afgelopen weekend nog enthousiast toen Valérie Pécresse de woorden grand remplacement in de mond nam. Maar het applaus voor de presidentskandidaat van Les Républicains verstomde al snel tijdens het debat dat na haar optreden oplaaide.

Op haar eerste grote campagnebijeenkomst in de Zénith-concerthal in Parijs, waar ruim zevenduizend aanhangers bijeenkwamen, schetste Pécresse een toekomstbeeld voor Frankrijk. Daarbij somde de centrum-rechtse kandidaat de grote vragen op waar het land zich volgens haar voor gesteld ziet. Of Frankrijk over tien jaar nog een soevereine natie zal zijn bijvoorbeeld. En of het land verenigd zal zijn of juist versplinterd. Om vervolgens de zin uit te spreken waarover nu al een paar dagen in de media over wordt gediscussieerd. “Fatalisme is niet het antwoord op de grote belangrijke vragen waar Frankrijk voor staat, noch over de grote vervanging, noch over de grote neergang.”’

Een wereldorde zonder grenzen

De term grand remplacement betekent zoiets als ‘grote vervanging‘ en wordt ook wel wordt vertaald met ‘omvolking‘. De kreet werd in 2010 door de Franse auteur Renaud Camus gemunt. Deze verwijst naar een complottheorie volgens welke westerse elites migranten zouden importeren om de oorspronkelijke bevolking te vervangen. Daarbij zou het doel zijn een wereldorde te creëren waar grenzen er niet meer toe doen.

Deze theorie is vooral populair in extreemrechtse kringen. Dus toen Pécresse de woorden ‘grand remplacement’ in de mond nam, wist ze dat ze kritiek kon verwachten. Al zei ze tegen zender RTL verbaasd te zijn over de ophef. Ze had de term immers in een bepaalde context gebruikt en juist over willen brengen dat “ze zich niet neerlegt bij de theorieën van extreem-rechts, omdat ze weet dat het anders kan”.

Maar volgens sommigen doet de context er niet toe en kan ze de beladen term beter helemaal vermijden, iets wat bijvoorbeeld zelfs haar extreemrechtse rivaal Marine Le Pen probeert te doen. De organisatie SOS-Racisme keurde de ‘onwaardige’ uitlatingen’ van Pécresse af. De socialistische presidentskandidaat Anne Hidalgo sprak van ‘weer een Rubicon’ die is overgestoken.

Verwijzen naar het taboehoekje

Ook binnen Les Républicains klonk kritiek. Het moet duidelijk zijn dat wij niet van de grand remplacement zijn zou Xavier Bertrand, president van de regio Hauts-de-France, tijdens de kritische evaluatie van het optreden van Pécresse op het partijkantoor hebben gezegd. Ook andere partijgenoten wezen er op dat de presidentskandidaat het verschil met extreemrechts veel duidelijker moet markeren.

Maar niet iedereen binnen de partij van Pécresse verwijst de term grand remplacement naar het taboehoekje. Zo vindt partijgenoot en senator Bruno Retailleau dat Pécresse zelf mag kiezen welke termen ze gebruikt.

Het debat legt het geworstel binnen de partij bloot over de beste strategie voor Pécresse om de tweede ronde van de presidentsverkiezingen te halen, die in april staat gepland. Daarvoor zal ze vooral de strijd moeten aangaan met de extreemrechtse Éric Zemmour, die net als zij in de peilingen rond de 15 procent schommelt, en met Marine Le Pen, die op 17 procent van de stemmen wordt ingeschat.

De linkse presidentskandidaten spelen vooralsnog nauwelijks een rol van betekenis. Zittend president Emmanuel Macron, die zichzelf nog altijd niet officieel kandidaat heeft gesteld, zou volgens de peilingen op ongeveer een kwart van de stemmen kunnen rekenen.

Lees ook:
Links was nog nooit zo zwak in Frankrijk

Alle deelnemers aan de Franse presidentsverkiezingen van april volgend jaar zijn nu bekend. Wat vooral opvalt is de ruk naar rechts die het land heeft gemaakt: links lijkt bij voorbaat kansloos.