Fort Europa bouwt door: al ruim 2000 kilometer hekwerk langs grenzen

Polen heeft nog maar een paar kilometer te gaan. Dan staat aan de oostgrens van het land, langs de grens met Wit-Rusland, een spiksplinternieuwe ijzeren muur: 5,5 meter hoog, 206 kilometer lang. “De beste beveiligde grens van de hele Europese Unie”, snoefde Mariusz Kaminski, de Poolse minister van binnenlandse zaken, in november.

Het is de vraag hoe lang Polen ‘de beste grens’ zal houden: binnenkort begint ook Finland te bouwen. Eveneens een hek in het oosten, waar het land aan Rusland grenst. Langs 200 van die meer dan 1000 kilometer lange grenslijn zetten de Finnen een hek neer, state-of-the-art.

‘Fort Europa’ is de term geworden voor het Europa dat zichzelf hoe langer hoe meer barricadeert. De onderzoeksdienst van het Europees Parlement rekende onlangs uit dat inmiddels 15 procent van de Europese buitengrenzen is voorzien van een hek. Het grootste deel daarvan is in de laatste zeven jaar verrezen.

Rutte vreest herhaling van 2015

En het einde lijkt nog niet bereikt. Eerder deze week bracht de Nederlandse premier Mark Rutte de migratie-aantallen als probleem in tijdens een bijeenkomst van Europese leiders in Brussel. Volgens Rutte staat Europa een herhaling van 2015 te wachten, het jaar waarin plotseling miljoenen vluchtelingen naar Europa kwamen.

Een herhaling met complicaties, vertellen diplomaten. Want nu komen de mensen niet over één, maar via talloze routes naar Europa. Ze zijn ook beter georganiseerd. De organisaties die de Europese regeringen in 2015 al ervoeren als professionele mensensmokkelaars, zijn nog veel vakkundiger geworden. “Migratie is één van de grote thema’s aan het worden in Europa”, zei premier Rutte deze week tegen de Tweede Kamer. “De aantallen zijn gewoon echt te hoog.”

Hij denkt dat het Europese antwoord moet komen van alles wat er al gebeurt of is afgesproken, maar dan beter. “Dat betekent ook betere beveiliging van de buitengrenzen”, zo zei hij. En dat kan neerkomen op meer en nog hogere hekken.

Euopa’s oplossing: ijzeren bouwwerken

Want het Europese antwoord op de grote hoeveelheid vluchtelingen die in 2015 naar Europa kwamen bestond uit hekken. En de oplossing voor de grote aantallen mensen die in 2021 via Wit-Rusland naar Europa kwamen, bestond uit ijzeren bouwwerken aan de grenzen.

‘Het aantal grensmuren en -hekken is de afgelopen decennia drastisch gegroeid’, schreef in oktober de Europese parlementaire onderzoeksdienst EPRS. ‘Dat geldt ook voor de EU, die momenteel is omringd en wordt doorkruist door 19 hekken die zich over meer dan 2000 kilometer uitstrekken.’

EPRS rekende uit dat na 2014 duizenden kilometers extra hekken zijn neergezet. Ging het daarvoor om 315 kilometer, nu is al 2048 kilometer van een ijzeren omheining voorzien. In totaal 12 Europese landen proberen zo grip te houden op wie wel binnenkomt.

Langer en ook hoger

Sommige hekken worden steeds hoger. Zo was het hek dat de veerdienst naar Calais en daarmee de toegang tot het Verenigd Koninkrijk afschermt eerst 2,5 en nu al 6 meter hoog. Het werd ook langer: wat begon met 11,5 kilometer in 2015 groeide door naar 65 kilometer nu.

Litouwen begon in 2000 aan een hek op de grens met Wit-Rusland, dat toen 71 kilometer werd. Inmiddels meet het 502 kilometer en is het 4 meter hoog. Op de grens tussen Litouwen en Kaliningrad staat sinds kort eveneens een hek: 45 kilometer lang.

Ook aan de zuidgrens zijn de ijzeren afsluitingen populair. Griekenland begon, jaren geleden, met een hek van 12 kilometer aan de Turkse grens, maar kondigde onlangs aan dat met 220 kilometer te verlengen. Het nieuwe hek moet vijf meter hoog worden.

Verroest en vol gaten

Langs de Bulgaars-Turkse grens is het hek drie meter hoog. Bulgarije begon eraan in 2014 en verlengde het in 2017 tot de huidige 235 kilometer. Inmiddels is dat hek verroest en vol gaten. Bulgaarse autoriteiten klagen over onvoldoende middelen en menskracht om het hek voldoende te bewaken en repareren.

‘Europa zegt dat het bruggen bouwt, geen hekken’, schreef de Britse krant The Telegraph onlangs, “maar overal rond Europa worden hoge hekken opgetrokken, voorzien van geavanceerde technologie.”

De krant schrijft dat er 33 jaar na de val van de Berlijnse muur langs de randen van Europa een nieuwe ijzeren barrière is gebouwd van in totaal bijna 1800 kilometer , ‘bijna even lang als 12 nieuwe Berlijnse muren’.

Het is geen puur Europees verschijnsel. In de hele wereld staan inmiddels 63 grensmuren, zo rekende het Transnational Institute uit. “Zes op de 10 mensen wonen in een land met een grenshek”, zo schrijft de organisatie in zijn rapporten.

Lees ook:

De strijd om de grens tussen Afghanistan en Pakistan laait op

Gevechten vanwege de betwiste 2600 kilometer lange grens tussen Afghanistan en Pakistan nemen flink toe door bouw van een grenshek.