Europa is vooral erg verdeeld over de strijd in Libië

Angela Merkel stuurde uitnodigingen naar verschillende landen en naar de Libische kemphanen zelf – veldmaarschalk Khalifa Haftar en premier Fayez al-Sarraj. Nu maar hopen voor de Duitse bondskanselier dat alle genodigden zondag ook werkelijk komen opdagen in Berlijn voor de vredesconferentie. Want niet alleen voor Libië, ook voor de Europese Unie staat er veel op het spel.

Brussel moet namelijk laten zien nog een rol van betekenis kan spelen bij het oplossen van het conflict in Libië. Sinds veldmaarschalk Haftar in april met zijn Libische Nationale Leger (LNA) naar Tripoli oprukte en dreigde de internationaal erkende regering in Tripoli (GNA) omver te werpen, is de bemoeienis van buitenlandse machten toegenomen. Zo steunt Rusland Haftar en stuurde Turkije zelfs militairen om Sarraj te helpen.

Taal van de macht

De Europese Unie leek intussen verlamd en verrast door de opmars van Haftar. Van handelen kwam het niet, terwijl een instabiel Libië slecht nieuws is voor Brussel. Chaos kan Europese oliebelangen in gevaar brengen en bovendien meer vluchtelingen ertoe bewegen de overtocht naar Europa te wagen.

Europa moet zijn belangen veel sterker behartigen, betoogde EU-buitenlandchef Josep Borrell gisteren in het Duitse blad Der Spiegel. “Desnoods met robuuste middelen.” Eerder deze week had Borrell in het Europees Parlement al verzucht dat Europa “eindelijk eens de taal van de macht moet leren spreken”. Die taal lijken Rusland en Turkije beter te beheersen.

Herkansing voor Europa

Moskou en Ankara riepen vorige week op tot een bestand – zonder Europa daarbij te betrekken. Dat veldmaarschalk Haftar Moskou maandag verliet zonder zijn handtekening onder het staakt-het-vuren te zetten, betekent in feite een herkansing voor de Europese Unie.

Wellicht kan Merkel alsnog met de eer strijken als zij de Libische partijen weet te overtuigen de wapens neer te leggen en een politieke dialoog te starten onder leiding van de Verenigde Naties. Om dat te bereiken moet de Duitse bondskanselier misschien wel eerst een kleine vredesconferentie voor de EU-lidstaten zelf beleggen. Die zijn namelijk sterk verdeeld over de Libië-strategie.

Lijnrecht tegenover elkaar

Vooral Italië en Frankrijk staan in het conflict lijnrecht tegenover elkaar. Rome kiest de kant van de GNA, Frankrijk steunt juist Haftar, omdat het denkt dat de strijd tegen terrorisme in handen van deze krijgsheer het best gewaarborgd is. De Europese Unie kan daardoor niet met één stem spreken en dat maakt haar er in Libië niet geloofwaardiger op.

Alsof de tweedeling tussen Rome en Parijs niet al ontwrichtend genoeg is, heeft nu ook Athene zich geroerd. De Griekse regering is boos dat ze niet voor de conferentie in Berlijn is uitgenodigd. Ze had in Berlijn graag willen praten over de afspraken die Tripoli met Turkije over de verdeling van de zee heeft gemaakt. Daarin staat onder meer dat Ankara in ruil voor gewapende steun, stukken water krijgt die volgens Athene eigenlijk bij Griekenland horen.

Merkel krijgt het dus druk dit weekend in Berlijn. Ze zal niet alleen vooruitgang moeten boeken bij het oplossen van het Libische conflict maar ook de Europese landen op een lijn moeten zien te krijgen. Alleen dan kan Europa zich in Libië weer geloofwaardig op de kaart zetten.

Lees ook:

Hoelang kunnen Poetin en Erdogan vrienden blijven?

Poetin en Erdogan trekken soms samen op, maar zijn ook concurrenten met hetzelfde doel: invloed in het Midden-Oosten.