West-Afrika
Er waait een antiwesterse wind door de Sahel: Burkina Faso zet Franse ambassadeur uit
Met de uitwijzing van de Franse ambassadeur lijkt Burkina Faso regiogenoot Mali achterna te gaan.
Burkina Faso heeft de ambassadeur van Frankrijk de deur gewezen. Zonder opgaaf van reden heeft het land oud-kolonisator Frankrijk gevraagd ambassadeur Luc Hallade terug naar Parijs te roepen.
De uitzetting is tekenend voor de aangewakkerde anti-Franse sentimenten in het westen van Afrika, net als voor de strategische draai richting Rusland én voor de anarchie waar Burkina Faso zich maar niet aan lijkt te kunnen ontworstelen.
De junta die het in het West-Afrikaanse land voor het zeggen heeft geeft geen reden voor uitwijzing op, en ook de Franse ambassade onthield zich van commentaar. Maar volgens Le Monde zou de reden zijn dat Hallade onlangs Franse burgers woonachtig in Koudougou, nog geen honderd kilometer van hoofdstad Ouagadougou, opriep te verhuizen naar veiliger oorden, omdat het er niet langer veilig is voor westerlingen.
En dat was nu net de reden dat de 34-jarige legerkapitein Ibrahim Traoré eind september zijn voorganger Paul-Henri Damiba aan de kant schoof: om iets doen aan de aan Al-Qaida en Islamitische Staat gelieerde terroristen die het momenteel voor het zeggen hebben in zo’n 40 procent van het land. Damiba kwam ook middels een coup aan de macht, in januari vorig jaar, eveneens om iets te doen aan de terreur. Maar anders dan Damiba, die nauwe banden met oud-kolonisator Frankrijk onderhield, zet Traoré zich fel af tegen de het Westen, en met name tegen de Fransen.
Een geschrapte vrijhandelsregeling
Het wegsturen van de Frans ambassadeur gebeurt twee weken nadat Barbara Manzi, de in het land aanwezige mensenrechtencoördinator van de Verenigde Naties, te horen kreeg dat ze niet langer welkom was. Begin december blokkeerde de Burkinese regering de Franse radiozender RFI in het land. De zender zou boodschappen van terroristen verspreiden − hetgeen RFI met klem ontkent. Zondag schrapte de Verenigde Staten Burkina Faso van een vrijhandelsregeling voor Afrikaanse landen wegens grote zorgen om de ‘on-constitutionele veranderingen’ in het land.
Dit alles maakt duidelijk dat Burkina Faso in rap tempo buurland Mali achternagaat, waar eveneens een militair bewind zetelt dat worstelt met jihadistische rebellen. Daar is het Frankrijk ondertussen onmogelijk gemaakt om te werken. Vorig jaar trok het land al zijn troepen uit Mali terug na tien jaar aanwezigheid.
28 mannen geëxecuteerd
En net als Mali kijkt ook Burkina Faso meer en meer naar Rusland. Toen de militair Traoré eind september de macht overnam, werd zijn konvooi in hoofdstad Ouagadougou ontvangen door een menigte wapperend met Russische vlaggen. In Mali is het Russische huurlingenleger Wagner al ingeschakeld door het kolonelsbewind om iets te doen aan de islamitische rebellen. Deze Russische troepen zouden ook actief zijn in Burkina Faso, in ruil voor lucratieve mijnconcessies voor Rusland, zo claimde president Akufo-Addo van buurland Ghana in december. De regering in Ouagadougou ontkent dat sindsdien hardnekkig.
Ondertussen slaagt Traoré er niet in het land onder controle te krijgen, ondanks de harde hand waarmee hij sinds zijn zijn coup regeert. In de strijd tegen de jihadisten poogt hij tal van strijdgroepen aan zich te binden, met wetteloos geweld tot gevolg. Zo richtten deze strijdtroepen op oudejaarsavond nog een bloedbad aan in het stadje Nouna, ten westen van het land: 28 mannen werden geëxecuteerd als vergelding voor een aanval op het hoofdkantoor van die hulptroepen.
Lees ook:
De blauwhelmen in Mali zitten klem: ‘Dit probleem gaat de hele wereld aan’
2022 is hard op weg het ‘dodelijkste jaar’ voor Mali te worden. Maar het kolonelsbewind wil niet meer samenwerken met internationale partners. Wat kunnen de VN nog, nu het land steeds meer geïsoleerd raakt?
