Een Chinese industriële vishaven bedreigt tropisch paradijs in Sierra Leone. ‘Dit komt in een beschermd natuurgebied. Hoe kan dat?’

In een baai met walvissen en dolfijnen, aan een wit zandstrand dat tegen een tropisch regenwoud aanschurkt, moet een Chinese industriële vishaven komen. De regering van Sierra Leone heeft hiervoor dit voorjaar een overeenkomst gesloten met China. China betaalt 55 miljoen dollar voor de aanleg van de haven en Sierra Leone levert 100 hectare grond, waar een maritiem afvalverwerkingsbedrijf wordt gevestigd.

Het plan roept grote weerstand op bij de bevolking. Landeigenaren, de lokale bevolking en natuur- en mensenrechtenorganisaties vrezen voor een zwaar vervuilende visverwerkende fabriek. Er wordt nu al gesproken over een potentiële ecologische ramp in een vrijwel ongerept natuurgebied op land en in zee.

Nu nog liggen op het strand van Black Johnson de van boomstammen gemaakte kano’s waarmee lokale vissers de kost verdienen. Ook ecotoerisme is in opmars, want het natuurpark, meteen achter het strand op het westelijke schiereiland net onder de hoofdstad Freetown, is een uniek tropisch paradijs.

Biodiversiteitshotspot

Het is de enige kust in West-Afrika waar zwaar beboste heuvels direct overgaan in de oceaan en het oerwoud is een biodiversiteitshotspot. De ernstig in zijn voortbestaan bedreigde West-Afrikaanse chimpansee leeft er nog, maar ook ander zeldzaam wild zoals de rode colobusaap, zwart-witte franjeapen, meerkatten, allerlei soorten duikers en 316 vogelsoorten.

Het water uit de regenbossen stroomt rechtstreeks in zee, in Whale Bay, waar jaarlijks walvissen samenkomen en ook dolfijnen en schildpadden leven. “Hier mengen zoet en zout water zich, en de baai is een kraamkamer voor talloze vissoorten”, zegt Joseph Rahall, directeur van Green Scenery vanuit Sierra Leone over de telefoon. Hij beziet de komst van het Chinese bedrijf met ‘grote scepsis’ en vreest voor blijvende schade aan het milieu, de visstand en de biodiversiteit.

“Als de kweekvijver in de baai door overbevissing en het gebruik van chemicaliën door een visverwerkingsfabriek kapot is, komt die broedplaats voor vissen niet meer terug. Ook walvissen en dolfijnen zullen verdwijnen.” De Chinezen komen volgens hem met grote trawlers de zee leegvissen, waardoor er niets meer overblijft voor de lokale vissers die nu een groot deel van Sierra Leone voorziet in de dagelijkse visbehoefte. Zij kunnen in hun kleine pirogues niet op tegen die grote vissersboten.

De voorbeelden hiervan vinden de tegenstanders van het project in andere West-Afrikaanse landen waar al vele visbedrijven uit China zijn neergestreken, lokale vissers kapotgaan en de zeeën leeggevist worden, zoals voor de kust van Gambia (zie kader).

Onteigening

Sierra Leone beloofde China ook 100 hectare grond aan de kust bij Black Johnson, maar het meeste land is van lokale bewoners. Zij vrezen nu grondonteigening. “Waarom moet een Chinees visbedrijf 100 hectare natuurgebied hebben als ze alleen maar een pier aanleggen voor de aanvoer van vis?”, vraagt Rahall.

Hij vertrouwt het niet. “Zo’n groot stuk grond is voor het neerzetten van een visverwerkende industrie. Het ministerie van visserij en maritieme hulpbronnen ontkent, maar in een verklaring valt te lezen dat het complex een afvalverwerkende installatie krijgt voor de recycling van maritiem afval tot bruikbare producten. Dat kan net zo goed een visverwerkende fabriek zijn, dat horen we ook in de wandelgangen van het ministerie.”

Het ministerie voert ook aan dat een vishaven goed is voor de werkgelegenheid, maar dat gelooft Rahall niet. Lokaal verdienen veel bewoners hun geld met visvangst en ecotoerisme en dat gaat volgens hem niet samen met een industriële vishaven. “De enige die hiervan profiteert is China. Chinezen nemen onze vis om die in Europa en China te verkopen. China koopt overal in West-Afrika de natuurlijke hulpbronnen en grondstoffen op. Wij worden daar niet beter van.”

Inzameling voor rechtszaken

Nu wordt via crowdfunding geld ingezameld om rechtszaken te voeren tegen de komst van de Chinese vishaven en het industriecomplex. “We willen openheid”, zegt Rahall. “Dit project komt in een beschermd natuurgebied. Hoe kan dat ineens?”

Ook wordt de president van Sierra Leone, Julius Maada Bio, in een inmiddels veel getekende petitie opgeroepen om de stekker uit de overeenkomst met China te trekken. “De president heeft zich altijd uitgesproken voor goed natuurbeheer”, zegt Rahall. Hij hoopt dat deze campagne werkt, want hij weet dat rechtszaken in Sierra Leone eindeloos kunnen duren. “Tegen de tijd dat er een rechterlijke uitspraak ligt, is de industriële vishaven, met alles wat de Chinezen daar stiekem van plan zijn, allang in werking.”

Lees ook:

Hoe een Chinese visvoerfabriek in Gambia schade veroorzaakt

Wereldwijd investeert China langs een nieuwe Zijderoute om grondstoffen en handelsroutes veilig te stellen. Zoals in Gambia, waar het visfabrieken bouwt voor zijn kweekvis. De ecologische gevolgen zijn enorm.