Drie kandidaten nemen het in Turkije op tegen president Erdogan

De kandidaatstelling van CHP-leider Kemal Kilicdaroglu was al langer duidelijk, maar nu hebben ook Muharrem Ince en Sinan Ogan zich in de strijd geworpen.

Het was even afwachten of de laatste twee mee konden doen; zij moesten elk 100.000 handtekeningen verzamelen voor een gooi naar het presidentschap. Dat is beiden gelukt, bevestigde de Hoge Kiesraad vrijdag. Een aantal oppositiepartijen was nog van mening dat een derde termijn voor Erdogan ongrondwettelijk is, maar de kiescommissie denkt daar anders over.

Van de drie is Kemal Kilicdaroglu de belangrijkste uitdager. Hij is de leider van de grootste oppositiepartij CHP en kandidaat namens een brede coalitie van zes verschillende partijen, die de Alliantie van de Natie wordt genoemd. Ook kan hij rekenen op steun van de achterban van de pro-Koerdische HDP, die zelf geen kandidaat naar voren heeft geschoven. Deze stemmen zijn cruciaal voor Kilicdaroglu.

Versplinterde oppositie voordelig voor Erdogan

Wat betreft de grootte van de achterban spelen de andere twee – Ince en Ogan – amper een rol van betekenis. Maar ze kunnen het de oppositie en Kilicdaroglu wel op een andere manier moeilijk maken. Ogan is daarbij het minst relevant, als frontman van een kleine en ultranationalistische coalitie vertegenwoordigt hij vooral het anti-vluchtelingensentiment.

Muharrem Ince is een ander verhaal. Hij was kandidaat voor de CHP bij de presidentsverkiezingen in 2018, verloor van Erdogan maar haalde toch zo’n 30 procent van de stemmen binnen. Vervolgens besloot hij zich af te splitsen van de CHP en richtte hij een eigen partij op, de Moederland Partij (Memleket Partisi).

De populistische politicus heeft geen uitgedacht verkiezingsprogramma. Hij richt zich vooral op kiezers die niks van Erdogans AKP moeten hebben, maar zich ook niet thuis voelen bij de CHP. Het gevaar voor de oppositie is dat Ince zo de oppositie verdeelt en versplintert, met Erdogan als lachende derde.

Kans dat Ince zich bij oppositie aansluit

Om in de eerste ronde te winnen, moet een kandidaat de absolute meerderheid halen. Lukt dat niemand, dan volgt er twee weken later, op 28 mei, een tweede ronde. Omdat Erdogan en Kilicdaroglu in de peilingen dicht bij elkaar staan, zouden de paar procentenpunten aan stemmen die naar Ince gaan, ervoor kunnen zorgen dat er een tweede ronde nodig is.

Afgelopen week ontmoetten Kilicdaroglu en Ince elkaar. De eerste zei na afloop dat hij probeerde de coalitie te verbreden, Ince benadrukte dat hij voorlopig niet van plan is zijn kandidaatschap in te trekken. Toch is het niet onwaarschijnlijk dat Ince later alsnog bij Kilicdaroglu en de rest van de oppositie aansluit.

Erdogan verzekert steun van kleine partijen

Erdogan richt zich intussen op het verzekeren van steun van een aantal kleinere partijen. De belangrijkste partijen in Erdogan’s Volksalliantie zijn zijn eigen AKP en de rechts-nationalistische MHP. Nu zijn daar twee partijen aan toegevoegd: Hüda-Par en de Nieuwe Welvaartspartij (Yeniden Refah Partisi). De laatste is een zeer conservatieve islamitische partij, die onder meer de vrouwenrechten wil inperken.

De Hüda-Par is zo mogelijk nog controversiëler. De radicaal-islamitische Koerdische partij is verwant aan Hezbollah. De groep heeft niks te maken met de gelijknamige Libanese groepering, maar was een gewapende Koerdische beweging, die verantwoordelijk wordt gehouden voor moorden en andere gewelddadige acties voornamelijk in de jaren 90.

Nieuwe economische voordeeltjes

Wat betreft steun voor Erdogan heeft dat zich nog niet meteen uitbetaald. In de meeste betrouwbare peilingen staat Kilicdaroglu een paar procentpunten voor. En hoewel de oppositie optimistisch is, is Erdogan nog lang niet verslagen. Zo deelde hij alweer een ronde nieuwe economische voordeeltjes uit: een korting op de energierekening en een verhoging van het minimumloon.

Het is de vraag of de aardbevingen van begin februari, de nasleep en het mismanagement dat daaraan voorafging grote electorale gevolgen zullen hebben. De ramp hangt wel als een zwarte deken boven de campagne. Uit respect voor de slachtoffers kondigde Erdogan geen muziek te gebruiken bij zijn campagne, en grote rally’s heeft hij ook nog niet gehouden.

‘Alles wat kapot is, herbouwen we’

In plaats daarvan bezoekt de president regelmatig het aardbevingsgebied. Daar hamert hij vooral op de snelle wederopbouw. “We herbouwen alles wat kapot is gegaan: beter, mooier en veiliger”, zei Erdogan vorige week bij een bezoek aan Hatay. Aan de bouw van de eerste 22.000 huizen zou zelfs al begonnen zijn.

Ondanks dat de oppositie nog nooit zo verenigd was tegenover Erdogan, kan er nog van alles veranderen in de komende anderhalve maand. Na twintig jaar aan de macht te zijn geweest in Turkije, is het niet te verwachten dat Erdogan zich zomaar gewonnen geeft.

Lees ook:

Erdogan koerst toch af op vervroegde verkiezingen
De Turkse president kreeg veel kritiek na berichten over uitstel van de verkiezingen, maar valt nu terug op zijn oude plan: er komen vervroegde verkiezingen.