Dreigende situatie rond kerncentrale in Zaporizja

Stroomuitval dreigde donderdag in Oekraïne vanwege ernstige problemen in de kerncentrale in Zaporizja. De centrale die door het Russische leger is bezet, was enige tijd afgeschakeld van het stroomnet. In de loop van de avond leek de verbinding hersteld te zijn, maar de situatie blijft zeer precair.

Een brand, mogelijk ontstaan in een kolencentrale bij de reactor, deed een elektriciteitskabel smelten. Daarmee werd het transport van stroom naar gebruikers gehinderd en om veiligheidsredenen legden de Russische autoriteiten de twee reactoren stil. De grootste kerncentrale van Europa voorziet in meer dan 20 procent van alle elektriciteit in Oekraïne.

Die stroom gaat vanuit Zaporizja, dicht bij het front aan de rivier de Dnjepr, zowel naar Oekraïense plaatsen als naar steden en dorpen die door Rusland zijn bezet. De burgemeester van Enerhodar, dicht bij de centrale, zei dat er in zijn stad donderdag geen stroom was en daardoor ook geen drinkwater. Er zijn ook berichten over stroomuitval in Melitopol en Cherson, twee steden die in Russische handen zijn.

Vrees voor een kernramp

De grote vrees rond Zaporizja is dat branden of raketinslagen de centrale zodanig beschadigen dat een nucleaire ramp ontstaat. De reactoren zelf zijn beschermd door dikke betonnen muren, die een raketinslag kunnen weerstaan. Maar het afsnijden van de elektriciteit naar de centrale toe zou bijzonder gevaarlijk zijn.

De centrale van Zaporizja heeft stroom van buiten nodig voor koeling van de reactoren en van opgeslagen brandstofstaven. Als die koeling stilvalt, kan dat leiden tot een meltdown, waarbij een reactor door de bodem heen zakt, en daarmee tot een ongekende kernramp. Volgens nucleaire experts kan die ramp zeker zo groot zijn als die in Tsjernobyl in 1986.

Van de vier elektriciteitskabels die de centrale gewoonlijk van stroom voorzien, werkt er volgens de plaatselijke autoriteiten nu nog maar een. Als die ook uitvalt, is de koeling afhankelijk van dieselgeneratoren op het terrein van de centrale.

Inspectiemissie

De internationale nucleaire waakhond IAEA maakt zich grote zorgen over de toestand van deze kerncentrale in oorlogsgebied. IAEA-chef Rafael Grossi dringt al enige tijd aan op een inspectiemissie door buitenlandse experts. Oekraïne en Rusland zijn in principe akkoord volgens Grossi, die hoopt dat de missie snel kan vertrekken.

Rusland en Oekraïne beschuldigen elkaar van het in gevaar brengen van de veiligheid rond de centrale. Oekraïne zou die volgens Moskou beschieten, terwijl Kiev naar Rusland wijst: militairen op het terrein zouden van daaruit de vijand bestoken.

Lees ook:

De Zaporizja-kerncentrale kan helemaal niet ontploffen, denken ze in Nikopol

Het Internationaal Atoomenergieagentschap waarschuwt voor een nucleaire ramp in Oekraïne. Rond de Zaporizja-kerncentrale in door Rusland bezet gebied wordt flink geschoten, getuigen de bewoners van Nikopol aan de overkant van de rivier. ‘Dit is heel onveilig. Voor de hele wereld.’