Doodgeschoten krijgsgevangene wordt held

De Oekraïense militair staat in een drabbige omgeving, kijkt de camera in, neemt een trek van zijn sigaret. “Slava Oekrajini!”, (glorie aan Oekraïne) zegt de Oekraïner. Onmiddellijk wordt hij in het hoofd en het lichaam getroffen door een salvo uit een automatisch wapen. “Sterf, klootzak!”, roept iemand in het Russisch.

Het filmpje van twaalf seconden verscheen maandag op sociale media. Het is vermoedelijk door Russische soldaten gefilmd. De video zal bedoeld zijn als voorbeeld aan andere Russische militairen, hoe je korte metten maakt met de Oekraïense vijand, of als afschrikking aan het adres van Oekraïense militairen.

Maar de propaganda werkt als een boemerang.

Binnen een dag werd het verstilde videobeeld van de soldaat, die in zijn laatste seconde onverschrokken in de camera kijkt, een Oekraïens nationalistisch symbool, en trending op Twitter. Oekraïners sturen de grafisch bewerkte, pamflet-achtige memes rond, met de leus ‘slava Oekrajini’, en bijbehorend antwoord, ‘gerojam slava!’, glorie aan de helden.

Ook de Oekraïense president Zelensky gebruikte de leuze maandagavond in een commentaar op zijn Telegramaccount en in een toespraak. “We zullen de moordenaars vinden”, zei hij.

Onduidelijk is waar en wanneer de executie plaatsvond, wie de schutters zijn en wie het filmpje heeft gepost. Het Oekraïense leger bevestigde dinsdag de identiteit van de soldaat die postuum tot nationale held is uitgegroeid: Timofy Sjadoera. Hij was ingedeeld bij de 30ste Gemotoriseerde Brigade en werd vermist sinds 3 februari.

Vergelding

De Oekraïense autoriteiten hebben een strafrechtelijk onderzoek naar de verantwoordelijken geopend. “Zelfs de oorlog heeft zijn regels”, schreef de Oekraïense openbaar aanklager Andry Kostin in een reactie. “De regels van het internationaal recht worden systematisch genegeerd door het Russische criminele regime. Maar vroeger of later zal er vergelding zijn.”

Minister van buitenlandse zaken Dmitri Koeleba riep het Internationaal Strafhof ICC op tot onderzoek van de zaak.

Het is niet het eerste beeld over wreedheden jegens een Oekraïense krijgsgevangene. In juli verscheen op pro-Russische mediakanalen een filmpje waarin een vastgebonden Oekraïense soldaat gecastreerd werd en door het hoofd geschoten. Onderzoekscollectief Bellingcat wees een Tsjetsjeense eenheid in dienst van het Russische leger, aan als de vermoedelijke daders.

Lees ook:

Human Rights Watch-rapport bevestigt massale deportaties van Oekraïners

Twee rapporten bevestigen in detail wat de buitenwereld in grote trekken al wist: Rusland verhindert Oekraïners te vluchten naar Oekraïens grondgebied. En vluchtelingen en krijgsgevangenen worden mishandeld in zogeheten ‘filtratiekampen’.