Dit is de ‘sterke man’ die de CDU weer groot moet maken

Na zestien jaar aan het roer van Duitsland zijn de christendemocraten in de oppositie terechtgekomen. De CDU zal haar wonden likken en zichzelf langzaam herpakken voor de verkiezingen in 2025. En dat moet nu gebeuren onder een nieuwe partijvoorzitter: Friedrich Merz. De 66-jarige conservatief werd vrijdag door de partijleden gekozen.

Al twee keer greep Merz net naast het partijvoorzitterschap. Hoewel hij populair is bij de traditionele CDU-stemmers en in het zakenleven, heeft hij niet het vertrouwen van de partijtop. De conservatief zal niet voortborduren op de progressieve koers die Angela Merkel uitzette. Nadat Merkel in 2018 terugtrad als partijvoorzitter werd daarom niet Merz, maar Merkels rechterhand Annegret Kramp-Karrenbauer door de partijtop gekozen. Afgelopen januari verloor Merz opnieuw de race voor het leiderschap, ditmaal van Armin Laschet.

Populair bij de doorsnee CDU-kiezer

Onder Laschet leed de partij onverhoopt een historische verkiezingsnederlaag. Hoewel de partijtop met Laschet koos voor een bruggenbouwer, bleek hij niet in staat de partij te verenigen. In een nieuwe poging tot consensus besloot de partij daarom dat nu álle 400.000 CDU-leden hun stem mochten uitbrengen voor een nieuwe leider. Het is dan ook geen verrassing dat Merz met 62 procent won van zijn progressieve tegenstanders Norbert Röttgen en Helge Braun, want hij is populair bij de doorsnee CDU-kiezer: sociaal conservatief, economisch liberaal en rond de zestig jaar oud.

In veel opzichten is Merz een tegenpool van de doelgroep waar de nieuwe links-liberale regering zich op richt. De oudste van vier kinderen komt uit een katholieke, welvarende familie van advocaten uit het CDU-hartland, de regio Sauerland. Merz werd zelf ook advocaat en werkte begin jaren negentig in het Europees Parlement. In 1994 werd hij lid van de Bondsdag. Hoewel Merz in interviews graag zegt dat hij tot de hogere middenklasse behoort, valt hij volgens berekeningen van het tijdschrift Der Spiegel eerder onder de 5 procent rijkste Duitsers. Hij is werkzaam geweest voor het Amerikaanse investeringsbedrijf BlackRock en bezit ook twee vliegtuigen.

‘De man van gisteren’

Juist door zijn economisch sterke profiel denken partijleden dat Merz een uitstekende kandidaat is om de CDU te positioneren in de parlementaire oppositie. Hij staat bekend om zijn charisma en heeft een scherpe, dominante houding. Volgens politieke analisten heeft de CDU momenteel een grote behoefte aan een ‘sterke man’ die de partij weer spannend kan maken voor de Duitse kiezer. Hoewel Merz vrijdag zei er nog niet over na te denken, is de verwachting dat hij leider zal willen worden van de parlementaire oppositiepartijen.

Toch is het de vraag hoe ver hij als CDU-partijvoorzitter zal komen. In de Duitse media heeft hij de bijnaam ‘de man van gisteren’. Om relevant te blijven, waarschuwen CDU-politici uit de school van Merkel dat de partij een meer progressieve koers aan moet houden. Merz zegt genoeg concessies te doen aan die partijlijn met zijn zelfbenoemde ‘modern-conservatief’ beleid; zo is hij niet langer tegen een vrouwenquotum in de partij.

Maar of het genoeg is om de partij voor te bereiden op de toekomst moet blijken. Politieke analisten voorspellen dat Merz vooral geschikt zal zijn om de CDU door de oppositieperiode heen te loodsen. Ook zelf heeft hij verklaard dat zijn voorzitterschap niet meteen betekent dat hij ook bondskanselierkandidaat wil worden na de verkiezingen in 2025.

Merz zal opgelucht de feestdagen in gaan. Na meerdere mislukte pogingen is het hem eindelijk gelukt het partijleiderschap binnen te halen, en hij zal vastberaden zijn om de CDU onder zijn leiding uit haar identiteitscrisis te krijgen. Op 21 januari wordt hij tijdens het digitale partijcongres aangesteld en kan hij daarmee beginnen.

Lees ook:

CDU-leider Laschet lijkt het veld te moeten ruimen. Na de verkiezingen kwam de schuld op zijn schouders terecht

Na de verkiezingsnederlaag van het CDU/CSU lijkt CDU-leider Armin Laschet het veld te moeten ruimen. Zijn impopulariteit staat de partij in de weg.

Nieuwe Duitse regering wil aan de slag met de toekomst, maar moet eerst vierde golf het hoofd bieden

Olaf Scholz is beëdigd als nieuwe Duitse bondskanselier. Zijn kabinet zal allereerst volop inzetten op vaccineren.