Dilemma Surinaamse regering: minder bezuinigen of ‘weggejaagd’ worden

De Surinaamse regering zit klem tussen de eis tot bezuinigingen door het IMF in ruil voor financiële steun en de woede hierover onder de bevolking.

Na de zware rellen van afgelopen vrijdag leek het erop dat Paramaribo voorlopig in zijn zelfopgelegde ‘lockdown’ zou blijven. Winkels, warenhuizen, tankstations, horeca-aangelegenheden en zelfs de karakteristieke groenten- en fruitstalletjes langs de wegen bleven tot en met zondag uit eigen beweging gesloten.

Het was een schrikreactie op het gewelddadig escaleren van protestacties tegen het beleid van president Chan Santokhi. Het parlement werd bestormd, winkels en tankstations in de binnenstad geplunderd. Er werd met traangas geschoten en politie en leger losten waarschuwingsschoten.

Ondertussen was niemand voorbereid op deze plotselinge lockdown. Niemand beschikte over voorraden om dagenlang door te kunnen komen. Santokhi kondigde daarom zondagavond aan dat maandag het normale leven weer op gang moest komen. Zo’n economische stagnatie van een paar dagen kan Suriname financieel niet aan.

Het land is al bankroet vanwege de enorme buitenlandse schuld van ruim 4 miljard dollar die Santokhi in 2020 overnam van zijn voorganger Desi Bouterse. Maar de ‘normalisatie van het dagelijks leven’ is ongetwijfeld ook ingegeven door het besef dat je burgers niet langer de dagelijkse behoeften aan voedsel en andere benodigdheden kan onthouden. Santokhi wil geen nieuwe aanleiding voor onlusten.

Torenhoge brandstofprijzen

Toch gingen de particuliere busbedrijfjes, die grotendeels het openbaar vervoer onderhouden, maandag niet de weg op. Ze protesteerden hiermee tegen de torenhoge brandstofprijzen. Het is een teken dat de onvrede nog flink blijft smeulen.

“De rek is eruit”, zei de vakbeweging, voorafgaand aan de geëscaleerde protestactie, over het ‘moordende’ en ‘onmenselijke’ tempo van de bezuinigingen. Het overgrote deel van de Surinaamse huishoudens is al na de eerste week van de maand platzak.

Santokhi staat voor een duivels dilemma om de afgelopen weekend teruggekeerde fragiele rust te bewaren. Zijn regering moet voldoen aan de onwrikbare eisen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voor financiële steun, zoals het rap afbouwen van overheidssubsidies. De volgende trance van de lening van het IMF is voorlopig aangehouden omdat Suriname een huiswerkachterstand heeft. Al eerder was gestopt met de subsidie op elektriciteit en brandstof en kortgeleden werd aangekondigd dat de prijs voor kookgas vertienvoudigd gaat worden. De vrees voor de gevolgen van nog verdere bezuinigingen is groot.

“Santokhi zal daarom met een gebaar moeten komen door enkele eisen van de vakbeweging in te willigen”, zegt econoom Winston Ramautarsing. De regering zit tussen twee vuren. Ze kan niet zonder IMF-steun, waardoor ze noodzakelijke saneringen moet doorvoeren, die worden gevoeld door het overgrote, danig verarmde deel van bevolking. En dat leidt tot grote spanningen.

Vriendjespolitiek

Maar wat extra kwaad bloed zet is dat Santokhi, tegen zijn verkiezingsbelofte in, onverminderd is doorgegaan met de zo gehate vriendjespolitiek, zoals ook onder president Bouterse gebeurde. ‘Santokhi’s familie en vrienden’ kregen eveneens dik betalende baantjes. Zo ook die van vicepresident Ronnie Brunswijk. Santokhi benoemde zijn vrouw tot lid van de raad van commissarissen van Staatsolie en de broer van Brunswijk kwam in vier raden van commissarissen van andere staatsbedrijven. Bij een ervan werd hij zelfs ook directeur.

De onvrede hierover wordt etnisch uitgespeeld door politieke tegenstanders. De Surinaamse grondwet kent geen afzettingsprocedure voor de president. “Maar de vakbeweging kan wel het volk mobiliseren en het land platleggen totdat hij uiteindelijk wordt weggejaagd”, aldus econoom Ramautarsing.

Lees ook:

Politie sluit binnenstad Paramaribo af na bestorming parlement en rellen. ‘Dit zijn we echt niet gewend’

Duizenden Surinamers verzamelden zich vrijdag in Paramaribo op het Onafhankelijkheidsplein om te protesteren tegen de regering. De demonstratie ontaardde in een chaotische situatie, vooral in de buurt van het parlementsgebouw.