Oorlogsmisdaden
Deze beruchte militie uit Soedan krijgt ‘veiligheidstraining’- betaald door de EU
Jarenlang weigerde de EU en de Nederlandse overheid financiële of materiële steun aan de meest gevreesde paramilitaire groepering in Soedan. Maar geld uit een EU-fonds tegen irreguliere migratie wordt nu gebruikt voor trainingen voor juist deze groep.
Zo’n veertig officieren in beige camouflage-uniformen zitten onwennig op de stoelen van het Coral, een vijfsterrenhotel in de Soedanese hoofdstad Khartoem. Op onlinevideobeelden is te zien hoe ze hier, in februari van dit jaar, een pilottraining krijgen in ‘mensenrechten en internationaal humanitair recht’.
De mannen zijn lid van Soedans meest gevreesde en machtigste paramilitaire groep, de Rapid Support Forces (RSF). Hun invloed strekt zich uit van de grensgebieden met Tsjaad en Libië tot de hoofdstad Khartoem waar vorig jaar dictator Omar al-Bashir werd verdreven.
Een aantal van de deelnemers is rechtstreeks ingevlogen vanuit de westelijke regio Darfur. De ouderen onder hen hebben ongetwijfeld de brute oorlog meegemaakt die aan het begin van het decennium in dat gebied woedde, of er zelfs aan deelgenomen. Het onderwerp van de training zal de overlevenden van de slachtingen in Darfur dan ook hebben verbaasd. En ook dat die training, die volgend jaar officieel van de grond moet komen, betaald gaat worden door de Europese Unie.
RSF was betrokken bij oorlogsmisdaden in Darfur
De EU heeft altijd gezegd dat de RSF geen directe of indirecte steun zal krijgen, vanwege betrokkenheid bij oorlogsmisdaden in Darfur. Ook de Nederlandse minister voor buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking Sigrid Kaag sprak zich er vorig jaar tegen uit. Maar uit interne en openbare documenten blijkt dat de EU dit trainingsproject wel degelijk medefinanciert, en dat EU-landen er in juli toestemming voor gaven.
Het project wordt geleid door het kantoor van de Hoge commissaris voor de mensenrechten van de VN, de OHCHR, met als doel de Soedanese veiligheidssector te verbeteren. Het geld ervoor komt uit het EU Emergency Trust Fund for Africa dat is opgezet om irreguliere migratie tegen te gaan.
Uit interne documenten blijkt dat 5 miljoen euro is begroot voor het programma waaronder ook de trainingen van de RSF vallen. De milities wacht trainingen in mensenrechten, het herkennen en identificeren van vluchtelingen en slachtoffers van mensenhandel en het bedienen van vuurwapens, vertelt een ingewijde.
Soedan is een belangrijk doorreisland voor migranten uit de Hoorn van Afrika
Dat de EU de RSF nu toch steunt, heeft te maken met migratiepolitiek. Soedan is een belangrijk doorreisland voor migranten uit de Hoorn van Afrika die naar Europa willen. De RSF vragen al jaren om erkenning en geld van de EU om de grenzen van Soedan te bewaken, wat vanuit Brussel tot dusver altijd geweigerd werd.
De militieleden zouden namelijk niet alleen betrokken zijn bij misdaden in Darfur, maar ook mensensmokkelnetwerken aanvoeren over de grenzen die ze zeggen te bewaken. Vier smokkelaars bevestigen onafhankelijk van elkaar dat de RSF nog steeds betrokken is bij mensensmokkel.
“Jarenlang hebben we de Europese Commissie gevraagd om de RSF niet te steunen en keer op keer hebben ze dat toegezegd. Maar het lijkt erop dat alles mogelijk is bij de EU wanneer het ultieme doel is om vluchtelingen naar Europa te weren”, meent Europarlementariër Miguel Urbán Crespo.
‘Trainen van RSF is kortzichtig en moreel verkeerd’
Ook Kenneth Roth, directeur van Human Rights Watch, is kritisch: “Het trainen van de RSF is kortzichtig en moreel verkeerd”, zegt hij. “Wanneer ze niet worden gekoppeld aan berechtingen van de leiders van de RSF, zijn dit soort schoolse trainingen een mooie façade en irrelevant.”
Het ministerie van buitenlandse zaken geeft toe dat de RSF met geld van de EU ondersteuning krijgt maar dat het niet om training maar om onderwijs in mensenrechten gaat. De EU meldt echter dat de RSF helemaal geen ondersteuning krijgt en de training geen onderdeel uitmaakt van het werkschema van OHCHR in de komende twee jaar. OHCHR en de RSF reageerden niet op onze vragen.
Dit onderzoek werd mede gefinancierd door het Postcode Loterij Fonds van Free Press Unlimited en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Lees ook:
Vijf rebellengroepen sluiten vrede met Soedanese regering, maar of het gaat werken?
De Soedanese regering en een coalitie van rebellengroepen hebben maandag een vredesakkoord ondertekend. Het is een belangrijke stap om de verschillende diepgewortelde conflicten in het land te beëindigen. Maar niet alle rebellengroepen doen mee.
