De winnaar van Iowa, wie het ook wordt, is bestolen

De app werkte niet, de telefoonlijnen waren overbezet en dus kwamen de uitslagen niet door. Iowa liet Amerika maandagavond en zelfs dinsdag raden naar de uitslag van de traditionele eerste stemming op weg naar de presidentsverkiezingen van november. De Democratische kandidaten voor de nominatie van hun partij deden het meest voor de hand liggende: in redevoeringen suggereren dat zij gewonnen hadden, en het vliegtuig nemen naar de staat die komende dinsdag als volgende stemt, New Hampshire, om daar campagne te voeren.

De problemen werden veroorzaakt doordat een app voor het doorgeven van de uitslagen van de stembureaus niet goed functioneerde. Die was nog maar twee maanden geleden afgekomen, kennelijk waren niet alle bugs op tijd ontdekt. Maar er waren maandagavond ook klachten over gebrek aan training in het omgaan ermee.

In Iowa werd over de Democratische nominatie gestemd in meer dan 1600 bijeenkomsten. Daar gingen kiezers in groepen bij elkaar zitten of staan om een bepaalde kandidaat te steunen. Na een uitgebreid selectieproces, waarin een kandidaat werd afgevoerd als de bijbehorende groep te klein was, moest de voorzitter de uitslag naar het partijbureau sturen. Maandagavond liep de communicatie met het partijbureau vast.

In het water gevallen

Aan het eind van de avond zei een van de favorieten van de linkervleugel, senator Bernie Sanders uit Vermont, dat hij ‘een goed gevoel’ had over de uitslag. De gematigde ex-burgemeester van de stad South Bend in Indiana, Pete Buttigieg, zei zelfs dat hij ‘als overwinnaar’ de staat ging verlaten. Wat minder zelfvertrouwen straalde ex-vicepresident Joe Biden uit.

Dat leek te worden bevestigd toen dinsdagavond gedeeltelijke uitslagen bekend werden, waarin Buttigieg als eerste eindigde, Sanders bijna gelijk met hem, met daarna senator Elizabeth Warren uit Massachusetts en Biden pas op de vierde plaats. Vijfde zou de gematigde senator Amy Klobuchar uit Minnesota zijn geworden.

Degene die tot winnaar wordt uitgeroepen, zal zich desondanks bestolen voelen door de in het water gevallen verkiezingsavond. De waarde van winnen in Iowa is van oudsher niet het bescheiden aantal afgevaardigden naar de landelijke Democratische conventie dat een overwinning oplevert, maar een enorme publiciteitsgolf. De winnaar in Iowa, zeker als dat iemand is van wie het niet verwacht werd, wordt meteen als mogelijke landelijke winnaar afgeschilderd in de media, en daardoor extra serieus genomen in staten die later stemmen.

Jimmy Carter en Barack Obama zijn voorbeelden van politici die door zo’n domino-effect de kandidaat van hun partij werden en uiteindelijk president. Maar na maandag moest de uitslag van Iowa concurreren met an­­dere belangrijke politieke gebeurtenissen: de State of the Union-rede van president Donald Trump dinsdag en de verwachte vrijspraak van Trump in het impeachmentproces woensdag.

Het debacle riep de vraag op, of Iowa­­ nog wel de eerste staat moet blijven die stemt over de nominatie. Die discussie komt elke vier jaar terug. De bevolking van de staat is niet bepaald representatief voor die van de Verenigde Staten.

Zeker onder de Democraten zijn niet-witte Amerikanen en jongeren er ondervertegenwoordigd. Maar Iowa als first in the nation, met politici die een jaar van tevoren alle uithoeken van de staat komen bezoeken, was ook een geliefde traditie. Mogelijk maakt een app daar nu dan toch een einde aan.

Lees ook:

Jong, gelovig en homo: Pete Buttigieg is een ongewone presidentskandidaat, en juist dat maakt hem populair

Correspondent Bas den Hond schreef begin vorig jaar een profiel over Pete Buttigieg. Hij is een ongewone presidentskandidaat, en juist dat maakt hem populair.

Voorverkiezingen in de VS: een vreemde, onuitroeibare traditie

In Iowa gingen de Democraten naar stemvergaderingen om uit te maken wie in november Donald Trump moet uitdagen. Op 11 februari zijn de voorverkiezingen in New Hampshire. Politiek Amerika houdt de adem in, want winst in die twee kleine staten kan een kandidaat vleugels geven.