De Surinaamse president Desi Bouterse, die afgelopen vrijdag werd veroordeeld tot 20 jaar cel, is zondagmorgen rond 06.00 uur geland in Suriname.
Doet-ie het of doet-ie het niet? Dat was de hamvraag, vooraf: zou president Desi Bouterse (lees: de NDP) een ontvangstmassa van jewelste op de been kunnen krijgen op luchthaven ‘Zanderij’, bij zijn terugkomst uit China. En hij deed het, glansrijk. Dat de mensen die zijn gemobiliseerd en de tientallen bussen, ruim zeventig, zijn ingezet op kosten van de NDP (lees: de staatskas), doet niets af aan de volkssteun die deze charismatische volkspresident nog altijd geniet.
Anderhalf uur voor zijn aankomst (middenin de nacht) staat een kilometer file aan wagens, bussen en zwaailichten, voor de afrit naar de luchthaven. Velen zijn al uren aanwezig. De sfeer is optimaal. Het mobiele truckpodium staat klaar. Er is muziek, veel vlagvertoon en de feeststemming zit er goed in. Dit allemaal als steunbetuiging voor een ex-dictator, die een dag eerder tot twintig jaar is veroordeeld in eigen land als mededader van de moord op vijftien voorstaande burgers en critici, in december 1982 van zijn toenmalige militaire dictatuur.
Maar ook op het vliegveld is het ontvangstcomité indrukwekkend. Hoogwaardigheidsbekleders – onder wie vicepresident Ashwin Adhin en parlementsvoorzitter Jenny Simons – en militairen, met muziek van een inheemse formatie in traditionele uitdossing. De rode loper is uitgerold voor a tyin ingiboi – de kleine Indiaanse jongen – zoals de president zichzelf bij zijn inauguratie in 2010 heeft bestempeld. Het lijkt eerder alsof hij een staatsbezoek aan eigen land brengt. Of dat hij als sporter met een ongeëvenaarde prestatie de kleine natie op de wereldkaart heeft gezet. Ergens heeft hij dat ook: zijn veroordeling was immers wereldnieuws. En uniek: voor het eerst is een zittende president voor moord veroordeeld. Niet iets om trots op te zijn? Het drukt de stemming in ieder geval geenszins.
‘Een staaltje eenheid’
Voordat Bouterse in de aankomsthal door de schuifdeuren komt, wordt uit volle borst het volkslied gezongen. “We want Bouta!” wordt gescandeerd. En ook: “Wiens sa we du, Bouta sa tan!” (Wat jullie ook pogen, Bouterse blijft!) De massa gaat los als hun leider verschijnt onder begeleiding van traditionele muziek. Als verslaggever of cameraman moet je alle zeilen bijzetten om niet letterlijk onder de voeten te worden gelopen. Hier en daar verloren schoeisel, zelfs een walkietalkie van de luchthavenbeveiliging, spreken boekdelen.
“Het is een grote verrassing en ik ben blij dat wij vandaag een staaltje eenheid hebben gedemonstreerd”, weet Bouterse, eenmaal buiten op het huldigingspodium, als geen ander overtuigend te veinzen in het Sranantongo. “Eerlijk gezegd had ik gehoord dat enkele mensen mij zouden verwelkomen maar dit…” Hij houdt aan en de massa begint te juichen. “Alle mensen, kom mee!”, nodigt Bouterse uit naar ontspanningsoord Colakreek, waar hij twee kilometer verderop zijn nachtelijk persconferentie zal houden. Gejuich klinkt, alsof er getrakteerd wordt op een geheel verzorgd uitje. Het eerste bedrijf eindigt met de strijdbare slotstrofe van het volkslied: “Strey de’f strey, un’o sa fredi!” – in geval van strijd zullen wij onbevreesd zijn.
De persconferentie gaat vooral over de China-trip
Voordat de persconferentie op Colakreek begint, trekken Bouterse en first lady Ingrid zich eventjes terug met familie en intimi. “Je krijgt er gewoon kippenvel van”, zegt de vrouw van Bouterse.
Cliff Limburg, hoofd van het propagandistische Nationaal Informatie Instituut (NII), richt zich tijdens opening van de persconferentie tot Bouterse. “Welkom terug in het land waaraan u leiding geeft, na gekozen te zijn via het democratisch proces door een groot deel van dit volk. Ik denk dat wat zojuist is gedemonstreerd boekdelen spreekt.”
De persconferentie verloopt zoals verwacht. Limburg had immers vooraf aangekondigd dat vragen gesteld kunnen worden over het staatsbezoek en ‘andere brandende kwesties’. Het grootste deel van het uur wordt in beslag genomen over de ‘heel warme en succesvolle trip’ naar China: over leningen, kwijtscheldingen en allerlei samenwerkingsintenties.
Voor vragen over het vonnis blijft hooguit ruimte over voor een vraag of vier. De antwoorden van Bouterse komen erop neer dat het om een “politiek proces” gaat, met als doel hem uit te schakelen voor de verkiezingen. “Ging het maar zo makkelijk, de overwinning”, hoont hij richting zijn politieke opponenten.
Het heeft weinig zin hem inhoudelijke vragen te stellen over het vonnis. Dan toch maar, als laatste vraag: Bouterse spreekt van een politiek proces, maar wat doet het met je als mens veroordeeld te zijn wegens moord op vijftien burgers? Ineens is zijn antwoord aarzelend. Minder soepel. “Ja… dat is wat ze proberen te bewijzen. Als je het gedaan hebt, dan kan ik me voorstellen dat het je wat doet. En als je het niet gedaan hebt, doet het je wat… maar ja…, dan heb ik een aantal dingen aan mijn hoofd.” Einde persconferentie, het is vier uur ’s nachts.
Buiten spreekt Bouterse op het mobiele truckpodium een handjevol diehard-fans toe. “Sommigen van jullie zijn verhit en willen kwaad doen. En dat is wat zij bij jullie willen uitlokken. Het strafproces is nog gaande. Morgen komen de grote hoofden, advocaten, partijtoppers, en parlementstoppers bij elkaar om de route uit te stippelen. Het blijft intern want het wordt een al strategie.” Kortom: wordt vervolgd.
Lees ook:
‘Bouterse kennende zal hij nooit achter de tralies belanden’
Onder Surinamers in de Amsterdamse Bijlmer klinken gemengde reacties op de veroordeling van Desi Bouterse. ‘Het heeft allemaal veel te lang geduurd.’
