De tweede golf van de corona-epidemie zwelt wereldwijd aan

Mondkapjes worden eerder ontmoedigd dan gestimuleerd

De mondkapjesgewoontes van de Zweden passen bij het eigen­zinnige pandemie­beleid dat het land gekenmerkt heeft. Al gaat het mond­kapjesvraagstuk nog een stap verder: waar Zwedens corona­strategie er één was van aan­bevelingen en individuele verantwoordelijk­heid, wordt het dragen van mondbedekking in de openbare ruimte niet eens geadviseerd.

Je zou kunnen denken dat de gezond­heids­autoriteit ze eer­der ont­moe­digt dan sti­muleert. Het Zweedse RIVM heeft ver­klaard dat ‘zolang niet met eni­ge zekerheid is vast­ge­steld dat de voordelen op­wegen tegen de mogelijke risico’s’, ze de be­volk­ing niet zal aansporen tot gezichtsbescherming. Zelfs als ze met die uitspraak instrij­ken tegen de haren van de WHO, die landen met klem ge­vraagd heeft mondkapjes te verplicht­en op plekken waar ‘social distancing’ moeilijk na te leven is, zoals in het open­baar vervoer. Slechts een kleine 5 procent van de Zweden geeft aan be­schermende gezichts­bedekking buiten de deur te dragen, aldus peilingenbureau YouGov.

Vooralsnog houden staats­epi­demioloog Anders Tegnell cum suis voet bij stuk: mond­kapjes geven vooral een on­ge­grond gevoel van veiligheid en kun­nen het advies van afstand hou­den en thuisblijven bij ziekte ondermijnen. Bovendien zou­den mondkapjesdragers vaker hun gezicht aanraken dan de mondkaplozen, en daarmee de kans op besmetting juist ver­gro­ten. Dus dat is nog steeds het mantra: houd afstand, blijf binnen met symptomen en was je handen. Dan kan je kapje ongebruikt de la in.
Anne Grietje Franssen, Zweden

Ontzettend veel verwarring over de verplichtstelling

Lichtblauw was het. Iets te strak over z’n oren getrokken. Vorige week droeg premier Boris Johnson voor het eerst een mondkapje in het open­baar. Niet toevallig viel dat moment samen met de bekend­making dat ook het Verenigd Koninkrijk mond­kapjes steeds meer verplicht zal stellen. De druk op Johnson om het in te voeren nam toe. Immers, in alle omringende Europese landen was de verplichting al inge­voerd, zeiden experts. Waarom dan niet hier?

Vanaf 24 juli is het niet alleen in het openbaar vervoer, maar ook in winkels verplicht om er eentje te dragen. Er was ontzettend veel verwarring over de verplichtstelling. Michael Gove, kabinetschef in de regering van Johnson, had een dag voor de bekendmaking nog in een live tv-interview gezegd dat het wat hem betreft niet nodig was om het verplicht te stellen. Alles aan hem straalde uit dat hij het onzin vond. Veel Conservatieven schieten in een kramp als ze de bevolking gedragsregels moe­ten opleggen.

Een dag later floot zijn baas hem terug: de regering ging alsnog overstag. Zonder mond­kapje een trein of een winkel betreden levert straks een boete op van 100 pond (110 euro).

Maar op straat in Londen zie je ze tot nu toe weinig. Uit statis­tieken blijkt dat de Britten minder bereid zijn om een mondkapje op te doen dan andere Europeanen. 36 procent van de bevolking draagt er nu eentje in het openbaar, terwijl dat in Italië 83 procent is.
Tim de Wit, Groot-Brittannië

Kritiek op dragen van maskers is een taboe geworden

Hoewel zelfs bondskanselier Angela Merkel in eerste instantie sceptisch was over mondmaskers, staat Duitsland sinds eind april eensgezind achter de plicht er een te dragen. Alle deelstaten hebben maskers in het openbaar vervoer en in winkels verplicht gemaakt. Scholieren in Stuttgart moeten na de zomervakantie zelfs een masker op in schoolgebouwen.

De meeste deskundigen in Duitsland zien maskers als een belangrijke bouwsteen bij het indammen van het virus. Ze verwijzen naar een onderzoek van de Universiteit Mainz naar Jena, de stad die begin april als eerste maskers verplicht maakte. De maskers in Jena bleken de verspreiding van het virus te vertragen, in vergelijking met steden waar de maskers niet verplicht waren.

Kritiek op het dragen van maskers is langzamerhand een taboe geworden in Duitsland. Het land verviel in een collectief fremdschämen, een plaatsvervangende schaamte, toen vakantievierende Duitsers op Mallorca protesteerden tegen de maskerverplichting op het eiland. Ook bekritiseerden verschillende media en politici het Robert Koch-Instituut (het Duitse RIVM) en de Wereldgezondheidsorganisatie, omdat de initiële twijfel over maskers levens zou hebben gekost.

Toch zou een derde van de Duitsers graag een versoepeling of afschaffing van de verplichting willen, blijkt uit een enquête van YouGov. Maar ondertussen blijven Duitsers, al met wat tegenzin, braaf de maskers dragen. Slechts 2 procent zegt te weigeren een masker op te zetten.
Kim Deen, Duitsland

De noodzaak van de masques is nooit serieus betwist

Ze zouden niet helpen als je niets onder de leden had. Bovendien zijn mondkapjes, herhaalde de regering voortdurend aan het begin van de crisis, een schaars goed. Ze moesten gereserveerd blijven voor het zorgpersoneel en de zieken. Maar op 6 april ging het roer opeens radicaal om. Het publiek werd aangemoedigd ze massaal te dragen. Ze werden een enorm succes, zelfs bij eenzame wandelaars in het bos en automobilisten.

Zo is het gebleven, ook nadat de lockdown werd opgeheven, mondkapjes lijken niet uit het straatbeeld weg te denken. Het nut en zelfs noodzaak van de masques is nooit serieus betwist. Wie even niet meer denkt aan de gestes barrières – de coronavoorschriften – en onbedekt op de trein stapt, wordt direct gecorrigeerd door medereizigers. Opinieleiders of politici die ten strijde trekken tegen het mondkapje? Ze zijn er niet.

Wel is er de laatste tijd sprake van een verslapping. Jongeren storten zich op maskerloze feesten, winkeliers en horeca-ondernemers maken melding van een een groeiende minderheid van principiële weigeraars, die zich niet zelden agressief gedragen. Maar juist op dit moment trekt de overheid de teugels aan. Vanaf deze week zijn mondkapjes verplicht in alle gesloten openbare ruimten. Kantoren horen daar niet bij, die zijn weliswaar gesloten, maar niet openbaar.
Kleis Jager, Frankrijk