De stem van de Koerden is voor de oppositiekandidaat cruciaal om president Erdogan weg te sturen

De pro-Koerdische HDP steunt Kemal Kiliçdaroglu’s belofte voor meer vrijheden en democratie. Maar zijn nationalistische koers druist in tegen de principes van de partij haar aanhang.

“We weten dat heel veel dingen niet zullen veranderen, maar we willen tenminste een democratisch land.” Het is niet de meest optimistische verkiezingsboodschap die Ferhat Encü, covoorzitter van de linkse, pro-Koerdische oppositiepartij HDP, deze avond te vertellen heeft.

In een bovenzaaltje in een buitenwijk van Istanbul hebben zo’n 200 mensen zich verzameld. De tafels staan vol met schalen watermeloen en ander fruit. Het zijn vooral mannen die de campagnebijeenkomst bijwonen, van wie een paar af en toe even weglopen naar de gebedsruimte die zich tegenover de zaal bevindt.

Nog één keer tegen Erdogan stemmen

Het doel van Encü vanavond: mensen motiveren om op 28 mei nog een keer tégen president Recep Tayyip Erdogan te stemmen. “De man die elke verkiezingen waar hij aan meedeed heeft gewonnen, kan dit keer niet winnen. Als we extra hard werken, kunnen we het verschil dichten.”

De partij voert duidelijk een anti-Erdogan campagne – en niet per se vóór oppositiekandidaat Kemal Kiliçdaroglu. Toch behaalde de oppositiekandidaat in het overwegend Koerdische zuidoosten van het land de overgrote meerderheid van de stemmen. Maar de opkomst was laag. En nu Kiliçdaroglu sinds vorige week op de nationalistische toer is, zijn weinig Koerden nog echt enthousiast over hem.

Dat enthousiasme was er waarschijnlijk sowieso al niet, maar voor de HDP-stemmers staat wel veel op het spel. Er loopt een rechtszaak om de partij te verbieden, vanwege de beschuldiging dat de HDP de politieke tak zou zijn van de PKK, die in Turkije op de terreurlijst staat. HDP-politici deden daarom mee aan de parlementsverkiezingen onder de vlag van Yesil Sol (Groen Links) en haalden bijna 9 procent van de stemmen.

Ook Kiliçdaroglu stelt de Koerden op de proef

Selahattin Demirtas, de voormalig covoorzitter van de HDP, zit sinds 2015 in de gevangenis, ondanks de oproep van het Europees Hof van de Rechten van de Mens om hem vrij te laten. Kiliçdaroglu heeft gezegd wel naar deze uitspraken te zullen handelen, wat zou betekenen dat Demirtas wordt vrijgelaten.

Maar diezelfde Kiliçdaroglu stelde de Koerden deze week op de proef. Woensdag schaarde Ümit Özdag, het hoofd van de ultranationalistische Zafer Partij, zich bij Kiliçdaroglu’s coalitie. Ze presenteerden een overeenkomst waarin staat dat alle vluchtelingen uiterlijk binnen een jaar worden weggestuurd, een politiek die indruist tegen het ruimhartige vluchtelingenbeleid dat Yesil Sol nastreeft.

Het tweede heikele punt in de verklaring is een passage over het vervangen van lokaal gekozen burgemeesters. Als zo’n politicus wordt veroordeeld voor terrorisme, dan mag de staat een vervanger aanwijzen, staat er in de tekst van Özdag en Kiliçdaroglu. Het woordje ‘veroordeeld’ is slechts een kleine nuance op het beleid dat nu al door de AKP wordt gevoerd. Onder het mom van terrorisme-aanklachten zijn sinds 2019 bijna zestig lokale burgemeesters van de HDP vaak zonder veroordeling afgezet en vervangen door AKP-vertrouwelingen.

Ondemocratisch, noemden HDP en de Yesil Sol Partij de verklaring van Kiliçdaroglu. Toch besloten de partijen hem te blijven steunen in de tweede ronde. “Het beleid van Erdogan heeft de bodem gelegd voor dit soort politiek. Daarom moet Erdogan verliezen, om met dit soort taal en de politiek van geweld af te rekenen”, aldus HDP’er Encü.

Kiliçdaroglu blijft voor de Koerden het minst slechte van de twee kwaden, zegt ook Fehmi Akipa, die na afloop van de bijeenkomst zeer gemotiveerd is om zondag te gaan stemmen. “We gaan winnen en we gaan Erdogan wegsturen”, zegt hij hoopvol. “Zolang hij niet valsspeelt.”

In de overtuiging dat de AKP er alles aan zal doen om ervoor te zorgen dat de Yesil Sol Partij het leven moeilijk wordt gemaakt, roept Ferhat Encü het publiek op ook anderen te overtuigen. De HDP-politicus geeft toe dat Kiliçdaroglu tekort is geschoten, maar een boycot is geen optie. “Voor de Koerden is er geen andere mogelijkheid dan Erdogan weg te sturen.”

Lees ook:

Opkomst wordt zondag bepalend in beslissende ronde Turkse verkiezingen

In de eerste ronde van de verkiezingen in Turkije verdampte het optimisme bij de oppositie. Maakt Kiliçdaroglu nog een kans?