De roerige geschiedenis veranderde Sharm-El-Sheikh van een vissersdorp in een toeristenmagneet

Tijdens een ingetogen ceremonie ging op 25 april 1982 de Egyptische vlag in top in Sharm-El-Skeikh. Het bezegelde de teruggave door Israël van de laatste bezette gedeeltes van de Sinaï. Ook op één plek aan de noordkant van het schiereiland vond zo’n plechtigheid plaats. Ondertussen woonde president Hosni Mubarak in Caïro een gebedsdienst bij, waarna hij een krans legde op het graf van de onbekende soldaat. Enkele meters verderop stond een monument voor een andere gevallene, dat voor Anwar Sadat, de president die op 6 oktober van het jaar daarvoor was vermoord.

De daders kwamen uit jihadistische kringen. Daar kon men slecht leven met een overeenkomst met aartsvijand Israël: “De valse vrede zal niet duren.”

Bescheiden vissersplaats

Sharm-El-Skeikh, deze week de plaats van handeling voor de grote VN-Klimaatconferentie, had geprofiteerd van de voorgaande decennia vol spanning. De nederzetting bestond al eeuwen, maar was nooit veel meer geweest dan een bescheiden vissersplaatsje en een kleine halte voor pelgrims op weg naar Mekka.

Het uitroepen van de staat Israël en de daaropvolgende onafhankelijkheidsoorlog veranderden dat. Voor het Egyptische leger werd Sharm-El-Skeikh een strategische plek, bij uitstek geschikt om het scheepsverkeer richting Eilat, Israëls enige haven aan de Golf van Akaba, te controleren dan wel te blokkeren.

Het plaatsje was dan ook een militair doelwit tijdens de Suezcrisis van 1956. Daarna hielden VN-vredestroepen de strijdende partijen in de Sinaï uit elkaar. Vanaf de Zesdaagse Oorlog in 1967 was het gebied in Israëlische handen. Die bezettende macht begon met de eerste serieuze toeristische ontwikkelingen. De stranden en baaien waren aanlokkelijk. Voor de kust kon met riffen met alleen al honderden soorten koraal prachtig worden gesnorkeld en gedoken.

Zonbestemming

Nadat Egypte het gebied weer in handen kreeg, werd de uitbreiding voortgezet. De economie van het land ging nog meer drijven op toerisme: Egypte werd ook zonbestemming. Mede door de centrale ligging in het Midden-Oosten kwam Sharm-El-Skeikh bovendien op de kaart te staan als conferentieoord. Verscheidene belangrijke overleggen tussen Israël en de Palestijnen vonden er bijvoorbeeld plaats.

De groei van het toerisme kreeg in de 21e eeuw een knauw door terrorisme. Op 7 oktober 2004 vielen 34 doden in Taba, vlakbij de Israëlische grens. Op 23 juli 2005 gingen op drie plekken in Sharm-El-Skeikh bommen af. De trieste eindbalans: meer dan zeventig doden en tweehonderd gewonden. Een organisatie gelieerd aan Al-Qaida was waarschijnlijk verantwoordelijk.

In de jaren die volgden zorgden de opkomst van IS voor verdere onrust. Bovendien veroorzaakte de Arabische Lente voor binnenlandse onrust.

Enorme vredestekens

Om de terroristen en bedoeïenen weg te houden uit het vermaarde toeristenoord bouwde Egypte in de afgelopen jaren een kilometerslange, hoge muur en prikkeldraadversperringen rond Sharm-El Skeikh. Om blijk te geven van de goede bedoelingen achter zoveel versperringen zijn her en der enorme vredestekens aangebracht.

Ondertussen werd de plaats in het zuiden van de Sinaï geplaagd door een andere toeristennachtmerrie: haaien. Sterker zelfs, door exemplaren die soms mensen aanvielen. Normaal zouden ze zich niet snel dichtbij de kusten vertonen. Dat ze het toch deden, had waarschijnlijk alles te maken met de grote hoeveelheden voedsel die in zee worden geworpen om andere, veelkleurige vissen te lokken ter vermaak van de toeristen.

De haaien maar ook de klimaattop van deze week leidden tot grote, groene beloftes. Het moet duurzamer in Sharm-El-Skeikh. Dat wil een groene stad worden, onder meer door fossiele brandstoffen steeds verder in de ban te doen, slimmer om te gaan met afvalstromen en door de aanleg van tienduizenden vierkante meters mangrovebos. Nieuwe hotels en appartementen mogen vastgestelde bouwhoogtes niet overschrijden. Maar het blijft de vraag of de uiterst kwetsbare koraalriffen de aanhoudende toeristenstromen aankunnen.

Paul van der Steen bekijkt wekelijks het nieuws vanuit historisch perspectief. Eerdere afleveringen van de rubriek Déjà Vu leest u hier.