De leeftijd van Joe Biden is opeens geen taboe meer

Arme Joe Biden. Kan hij eindelijk weer eens iets bijschrijven op zijn lijst van presidentiële successen, wordt dat op dezelfde dag nog overschaduwd door een gigantische politieke zeperd. En dat terwijl hij onderhand een onverdeeld succes heel hard nodig heeft.

Het moment van triomf was het aannemen door het Congres van een wet die de regels voor het wapenbezit iets aanscherpt. Voor het eerst in zowat een kwarteeuw wisten Democraten en Republikeinen elkaar te vinden in een compromis dat in de Senaat voldoende stemmen kon krijgen. Het Huis van Afgevaardigden, waar de Democraten de dienst uitmaken, ging er vrijdag uiteraard mee akkoord.

Maar diezelfde dag haalde het Hooggerechtshof een dikke streep door bijna vijftig jaar jurisprudentie over abortus, en verordonneerde dat de strafbaarheid daarvan voortaan iets is wat elke staat afzonderlijk maar moet bekijken. Biden sprak er schande van, maar kan er als president weinig aan doen.

De Amerikanen zijn niet al te enthousiast meer over hun president

Die machteloosheid moet hij ook toegeven op andere terreinen, zoals de inflatie, en in het bijzonder de pijnlijk hoog gestegen benzineprijzen. Zelfs een bescheiden doekje voor het bloeden, een verlaging van de belasting op brandstof, gaat er waarschijnlijk niet komen, omdat in het Congres zijn eigen Democratische partij er niet veel in ziet.

Dat alles maakt dat de Amerikanen niet al te enthousiast meer zijn over hun president. Slechts 36 procent is tevreden. Het belooft weinig goeds voor de Congresverkiezingen in november, wanneer Biden zelf niet op het stembiljet staat, maar zijn lage cijfers wel zullen afstralen op Democratische kandidaten.

En het doet de Democraten vrezen voor de presidentsverkiezingen van 2024. Is Biden dan wel een goede kandidaat om een Republikeinse tegenstander, misschien Donald Trump wel, uit het Witte Huis te houden?

Zelf wil Biden die handschoen graag opnemen, verzekert hij keer op keer. Daarvoor moet hij dan de Democratische voorverkiezingen winnen. Het zou erg ongebruikelijk zijn als een partij haar president geen kans op een tweede termijn zou gunnen. Maar in dit geval is er een argument dat enigszins objectief is, en wellicht de doorslag gaat geven: Biden is dan wel erg oud.

Acht jaar ouder dan Ronald Reagan

Om precies te zijn: als hij in januari 2025 voor de tweede keer beëdigd zou worden en beginnen aan zijn tweede termijn, is hij 82, en zou dan president zijn tot zijn 86ste. Acht jaar ouder dan Ronald Reagan toen die zijn tweede termijn erop had zitten – en mensen uit diens omgeving rapporteerden later dat toen al goed merkbaar was dat Reagan aan de ziekte van Alzheimer leed.

Bij Biden is dat al lang het geval als je sommige commentatoren bij rechtse media en het wat minder geremde deel van de Republikeinse politici moet geloven. In maart schetste Ron DeSantis, de gouverneur van Florida, die zich duidelijk warmloopt voor een gooi naar het Witte Huis, het contrast tussen hemzelf en ‘een stuntelende, semi-seniele president, van wie de persvoorlichters correcties moeten rondstrooien zodra hij zijn mond maar opendoet’.

Nieuw is dat nu ook in media waar Biden op meer krediet kan rekenen, het geluid begint te klinken dat je als president ook te oud kunt zijn. Zo gevoelig ligt het onderwerp, dat veel verslaggevers en commentatoren behalve naar Bidens leeftijd ook verwijzen naar andere stukken daarover in de media, als om aan te geven dat ze er zelf niet over begonnen zijn.

Half juni zette de New York Times de toon, op basis van interviews met Democratische adviseurs, politici en kiezers.

Biden is uitstekend tegen zijn werk als president opgewassen, zegt in dat stuk David Axelrod, die Barack Obama twee verkiezingen hielp winnen, “Maar zijn leeftijd is hem aan te zien, hij is niet zo behendig meer voor de camera als vroeger, en dat heeft een verhaal voedsel gegeven dat geen basis heeft in de realiteit.”

Axelrod was een van de weinigen die met naam en toenaam in het stuk wilde. Anoniem durfden veel meer Democraten toe te geven dat ze Bidens leeftijd, naast de vele geblokkeerde Democratische beleidswensen, als groot probleem zien.

Een stap opzij doen zou hem bevrijden

Juist in zo’n situatie moet het land het hebben van commentatoren die gewoon zeggen wat anderen alleen fluisteren. Zoals Mark Leibowitz in The Atlantic, die, eveneens na gesprekken met anoniem blijvende Democraten, platweg zegt dat Biden niet snel genoeg bekend kan maken dat hij het bij één termijn houdt.

“Een stap opzij doen zou Biden ontslaan van de verplichting een gedisciplineerde kandidaat te zijn (toch al nooit zijn sterke kant). Het zou hem onmiddellijk bevrijden, zodat de president zich kan concentreren op waar hij extreem geschikt voor is: een sympathieke mens onder de mensen zijn, een pleitbezorger en trooster van een land dat er zo hard een nodig heeft.”

Het zou de president aan de andere kant ook meteen een lame duck maken, iemand die weinig zeggenschap meer heeft over zijn eigen politieke partij, omdat hij toch op weg naar de uitgang is.

Maar dat gezag is zonder een aangekondigd afscheid ook al aan het slinken. Tegelijk met een golfje artikelen in de Amerikaanse media over de leeftijd van de president, is er ook een golfje over de Democratische politici, en met name gouverneurs, die zich warm lijken te lopen voor een presidentiële campagne. Houd bijvoorbeeld Gavin Newsom van Californië in de gaten. Hij is 54.

Trouw-correspondent Bas den Hond (standplaats Boston) schrijft wekelijks een column over de Amerikaanse politiek. Lees ze hier terug.