De Iraanse Nika Shakarami (16) ging demonstreren, maar kwam niet meer terug

In haar laatste berichtje aan een vriendin vertelde de zestienjarige Nika Shakarami dat de veiligheidsdiensten achter haar aan zaten. Daarna stond haar telefoon uit. Tien dagen lang wisten vrienden en familie niet waar Nika was, totdat haar moeder werd opgeroepen naar het mortuarium te komen. Daar vond ze haar dochter.

Haar familie bracht haar lichaam naar een ander mortuarium voorafgaand aan de begrafenis de volgende dag, de dag dat ze zeventien zou zijn geworden. Maar haar familie en vrienden zouden uiteindelijk niet het afscheid kunnen nemen dat ze gepland hadden; midden in de nacht braken de Iraanse veiligheidsdiensten binnen, stalen Nika’s lichaam, en begroeven haar in een dorp veertig kilometer verderop.

Het nieuws zorgde voor een nieuwe golf van woede onder de demonstranten. Hoewel de demonstraties in Iran aanvankelijk werden aangewakkerd door de dood van de 22-jarige Mahsa Amini, zijn er in de laatste vier weken van protesten meer jonge vrouwen gedood die net als Amini nu tot een symbool van de strijd tegen de verplichte hidjab en de autoritaire staat zijn uitgegroeid. Een van hen is Nika Shakarami.

‘Van een dak gevallen’

Op sociale media wordt veelvuldig een filmpje van haar gedeeld waar ze, in punkachtige kleding en zonder hoofddoek, lachend en een beetje timide een Iraans liefdesliedje zingt. De woede over haar dood onder demonstranten nam alleen maar toe toen de Iraanse autoriteiten zeiden dat Nika om het leven kwam nadat ze van een dak was gevallen. Enkele bouwvakkers zouden vanwege haar dood zijn gearresteerd.

Maar volgens Nika’s moeder is dit onzin. In een interview met een Iraans radiostation in de VS vertelt ze dat een overlijdensakte die in het mortuarium is opgesteld meldt dat Nika is gedood door ‘meerdere slagen met een hard object tegen het hoofd’. Ze vertelt dat er, toen ze het lichaam van haar dochter zag, alleen verwondingen aan het hoofd te zien waren. “Haar gezicht en haar jukbeenderen waren gebroken. En haar tanden. En achterop haar hoofd was een harde klap toegebracht, haar schedel was gebroken”, vertelt ze.

Familieleden onder druk gezet

Ook doet ze interviews met de oom en tante van Nika, die uitgezonden werden op Iraanse staatstelevisie, af als desinformatie. Daarin vertelt de tante hoe Nika van een dak was gesprongen en sprak de oom zich uit tegen de protesten, maar volgens haar moeder zijn beide familieleden onder druk gezet door de veiligheidsdiensten.

Op sociale media werden beelden van het interview met de oom al breed gedeeld, omdat op een gegeven moment een stem van iemand net buiten beeld ‘zeg het dan, smeerlap’ sneert, wat de beschuldiging van Nika’s moeder kracht lijkt bij te zetten.

Nika Shakarami is overigens niet de enige tiener van wie de autoriteiten zeggen dat een val van een dak de doodsoorzaak is. De dood van de zestienjarige Sarina Esmaeilzadeh vorige week komt volgens de regering omdat de tiener van een dak sprong, terwijl ooggetuigen en mensenrechtenorganisaties zeggen dat ze gedood is na op haar hoofd te zijn geslagen door veiligheidstroepen.

Televisie gehackt

Dat de jonge tieners nu samen met Amini behoren tot een groeiende groep die als symbool voor de opstand geldt, werd dit weekend nog eens onderschreven tijdens een hack van de Iraanse staatstelevisie. Een nieuwsuitzending werd zaterdag een paar seconden onderbroken met een beeld van ayatollah Ali Khamenei gehuld in vlammen, de tekst ‘Het bloed van onze jongeren druipt van jullie poten’ en daaronder de foto’s van enkele jonge slachtoffers, onder wie Mahsa Amini en Nika Shakarami. Volgens het in Noorwegen gebaseerde Iran Human Rights zijn er tijdens de protesten inmiddels 185 mensen om het leven gekomen.

Lees ook:

Apolitiek, wereldwijs en jong: de Iraanse protestgeneratie

Tieners en twintigers voeren de afgelopen weken het verzet aan tegen de grijze mannen van het regime in Iran. Wat typeert de betogers? En waarin verschillen zij van eerdere protestgeneraties?