Geheimzinnig gevaarte
De Chinese spionageballon heeft de geopolitieke agenda overhoop gegooid
China kan niet veel meer dan de gemoederen sussen nu de Amerikaanse buitenlandminister Blinken zijn bezoek afzegt om verdachte ballon.
Vooral rustig blijven, was de boodschap van de Chinese topdiplomaat Wang Yi. In een verklaring zaterdagochtend reageerde hij op de afzegging van de Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken. Zolang de ophef over een verdachte Chinese ballon nog niet bedaard was, besloot Blinken vrijdagavond laat, Chinese tijd, dat het ‘niet het geschikte moment was’ om naar China te reizen.
Die luchtballon heeft de agenda overhoopgehaald. Het ding, dat op grote hoogte boven de Amerikaanse staat Montana werd aangetroffen, zou door de Chinezen gebruikt worden om mee te spioneren.
Peking ontkent niet dat de ballon uit China komt. Het zou echter een onschuldige ‘weerballon’ zijn die door de wind de verkeerde kant op is gedreven, luidt de reactie. ‘Het spijt de Chinese zijde dat het luchtschip door force majeure per ongeluk het Amerikaanse luchtruim is binnengegaan’, zei een woordvoerder van het buitenlandministerie in een verklaring op vrijdagmiddag.
Voor de Chinezen is de afzegging een grote teleurstelling. Blinken zou zondag en maandag in Peking de agenda komen doornemen voor toekomstige gesprekken op hoog niveau tussen de beide landen. Er werden geen grootse dingen verwacht van het bezoek, maar het zou het begin zijn van een nieuwe fase in de Chinees-Amerikaanse relatie.
China heeft veel te winnen bij een betere relatie met de VS
Sinds het begin van de corona-pandemie drie jaar geleden verliep de communicatie moeizaam. Persoonlijke ontmoetingen tussen diplomaten waren zeldzaam. De topontmoeting in Alaska tussen Wang Yi en Yang Jiechi aan Chinese zijde, en Blinken en veiligheidsadviseur Jake Sullivan aan Amerikaanse kant, verliep dramatisch.
Nu China’s allesverlammende zerocovid-campagne ten einde is, moet er internationaal nogal wat schade worden hersteld. En dus laat Peking zich van zijn meest diplomatieke kant zien. Grenzen zijn weer open, met name voor investeerders en zakenmensen.
China heeft veel te winnen bij een herstart van de relatie met de VS. Het zou de Chinese economie, die er uitermate slecht voorstaat, een impuls kunnen geven. En het bezoek dat Kevin McCarthy, voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, dit voorjaar aan Taiwan wil brengen, zou ook op de lijst met gespreksonderwerpen staan.
In zo’n gesprek zouden beide landen hun grenzen kunnen aangeven, zodat reacties op het omstreden bezoek niet tot een (militair) conflict leiden. Na het bezoek van McCarthy’s voorganger Nancy Pelosi, afgelopen zomer, staan de verhoudingen met de VS op scherp.
Niet het moment om zwak over te komen
De Verenigde Staten zijn op dit moment de sterkere partij in de bilaterale verhoudingen. De Amerikaanse regering kondigde vorige week nieuwe sancties aan tegen het Chinese tech-bedrijf Huawei, en probeert de Nederlandse en Japanse regering aan boord te krijgen als het gaat om exportrestricties voor hoogwaardige technologie. Afgelopen woensdag werd bovendien aangekondigd dat de Amerikanen meer toegang krijgen tot militaire bases op de Filippijnen. Met die afspraak zien de VS hun militaire positie in de Oost-Aziatische regio flink versterkt.
Of het nu een weerballon was of een spionage-voertuig, Blinken kon niet doen alsof er niets aan de hand is. Daarvoor is de druk van China-critici in eigen land te hoog. Door Republikeinse senatoren werd hij op het hart gedrukt de Chinezen geen ‘propaganda-overwinning’ te geven. Daags voordat president Biden zijn jaarlijkse State of the Union houdt, is het bovendien niet het goede moment om zwak over te komen.
Wang Yi kon dus niet veel anders dan de situatie te sussen. “We accepteren geen ongegronde speculaties en hypes. In dit soort onverwachte situaties moeten beide partijen hun focus behouden, tijdig communiceren, misvattingen voorkomen en verschillen onder controle houden,” aldus Wang in zijn verklaring. Hij zal moeten wachten op een herkansing.
Tweede ballon
Het Amerikaanse ministerie van defensie maakte vrijdagnacht bekend dat het een tweede ballon in de gaten houdt, ditmaal boven Latijns-Amerika. “We zien berichten van een ballon die Latijns-Amerika passeert”, liet de perschef van het Pentagon Patrick Ryder weten in een verklaring. “We beoordelen dat het een tweede Chinese spionageballon is”. China heeft vooralsnog niet gereageerd.
Lees ook:
Blinken blaast bezoek aan China af om ballon
Een hoog Amerikaans bezoek aan China is op het laatste moment afgeblazen. Het tekent de toenemende spanning tussen de twee grootmachten.
Extra bases voor VS op de Filippijnen tegen het zere been van China
Het besluit van de Filippijnen om de Amerikanen meer toegang te geven tot militaire bases, vergroot de spanningen met China. Toch moet de Filippijnse president ook buurland China te vriend houden.
