In Atlanta, Georgia, wordt met grote angst gekeken naar de derde coronagolf die de VS momenteel overspoelt. Vooral binnen de zwarte gemeenschap is het aantal slachtoffers groot. ‘Ze beweren dat het maar een griepje is, maar ik weet intussen beter. Helaas.’
In maart kwam alles tegelijk voor LeRoya Chester Jennings. Terwijl op televisie gesproken werd over een virus dat vanuit China over de wereld raasde, leek het erop dat haar staat Georgia in lockdown zou gaan. Daarnaast kreeg ze een telefoontje van het verzorgingstehuis van haar 69-jarige vader, die een zware griep te pakken had.
Het verzorgingstehuis waarschuwde: ze zouden uit voorzorg afgesloten worden, dus als ze hem wilde zien moest ze snel zijn. Jennings besloot diezelfde dag nog hem mee naar huis te nemen, om zelf voor hem te zorgen. Ze sloot zich met hem op in haar huis en zag hoe hij in die dagen steeds kortademiger werd. Binnen enkele dagen was hij overleden.
“Het was intens”, vertelt Jennings in haar kantoorruimte aan de zuidkant van Atlanta. “Maar ik ben blij met mijn keuze. Anders had ik alleen vanachter glas afscheid kunnen nemen.” Het is intussen acht maanden later, en Jennings heeft al drie familieleden begraven. Als ze via sociale media contact heeft met leden van haar kerkgemeenschap, hoort ze telkens hetzelfde verhaal: die is ziek geworden, die is overleden.
Vijf keer zo veel Afro-Amerikanen
Het verhaal over de impact van het virus dat Jennings overal in Atlanta hoort, wordt bevestigd door statistieken van het CDC, het Amerikaanse RIVM: bijna vijf keer zo veel Afro-Amerikanen komen vanwege corona in een ziekenhuis terecht, het aantal doden is het dubbele van het landelijk gemiddelde. In Atlanta, volgens Jennings het ‘zwarte Mekka van Amerika’, wordt daardoor met angst gekeken naar de derde golf die de VS momenteel overspoelt.
“Hoewel de overheid niet gelijk op etniciteit uitsplitste, zagen wij in de gemeenschap al dat disproportioneel veel zwarte mensen werden getroffen”, zegt mensenrechtenadvocaat Gerald Griggs. Op zijn kantoor hangt een poster van Obama, zelf draagt hij een knalgele hoodie met ‘Iedere stem telt’. Volgens Griggs zijn de oorzaken duidelijk: minder of slechtere zorgverzekering, een ongezonder dieet dat leidt tot onderliggende aandoeningen – diabetes, obesitas. Het is een analyse die wordt onderschreven door de lokale Morehouse School of Medicine, een universiteit die onderzoek doet naar het coronavirus.
“Daarnaast zagen we opmerkelijk veel complottheorieën rondgaan in de zwarte gemeenschap, waarbij een link tussen het virus en 5G werd gelegd”, vertelt Griggs. Door onder andere de Tuskegee-studie – waarbij tot in de jaren zeventig Afro-Amerikaanse mannen in Alabama jarenlang zonder hun medeweten een werkzaam medicijn voor syfilis werd onthouden – is volgens Griggs in de zwarte gemeenschap wantrouwen ontstaan tegen overheidsinstanties.
Voor de mensenrechtenadvocaat is het allemaal dezelfde discussie, die door de Black Lives Matter-protesten weer helemaal op de agenda staat. Wie opgroeit in zwarte wijken, heeft meer de wind tegen – ook nu weer.
Leven in een voedselwoestijn
Rondrijdend door Atlanta valt op hoe op vrijwel elke straathoek een kerk staat. Wie verderkijkt, ziet ook dat bijna iedere kerk wekelijks voedselpakketten uitdeelt – zoals overal in Amerika heeft de kerk een aanzienlijk deel van het sociale vangnet overgenomen. Zo staat bij de Antioch-baptistenkerk in de achtergestelde wijk English Avenue op donderdagochtend een rij auto’s. Dichtgetimmerde woningen en afbladderende voorgevels zijn hier het aangezicht, de bevolking is bijna volledig Afro-Amerikaans – een gevolg van vroegere segregatie. Deze wijken raakten achtergesteld door onder andere wetgeving die het wijkbewoners in zwarte wijken moeilijker maakte een hypotheek te krijgen.
Eerwaarde Hightower, een zachtaardige man in een blauw colbertje, vertelt: “We leven hier in een zogeheten voedselwoestijn.” Het betekent dat de meeste zaken nachtwinkels zijn met slechts enkele verlepte paprika’s in de schappen, verder vind je hier alleen fastfoodketens. Omdat de kerkleiding zich ervan bewust is dat deze ongezonde levensstijl leidt tot verergering van coronasymptomen gebruikt zij de voedselpakketten voor bewustwording. Hightower laat zien: “We hebben vleesvervangers, groenten, fruitsap. Dingen die mensen doorgaans niet eten hier.”
Normale kerkdiensten houden ze bij Antioch niet meer, zoals de meeste kerken in Atlanta hebben ze die volledig naar internet verplaatst. Aan de rand van de stad, op een industrieterrein naast de snelweg, heeft de Embassy Church nog wel livebijeenkomsten. Het is er levendig, met muziek en dans, zoals dat bij de zwarte kerken in het zuiden van de VS past.
‘Maar een griepje’
Pastoor Christopher Williams vertelt dat hij alle maatregelen neemt: temperatuur opnemen, afstand houden, mondmasker op, slechts een derde bezetting. “Desondanks vrezen we de golf die nu komt”, zegt Williams. “Dus doen we vanaf december alles weer dicht. Het zal moeilijk zijn, maar we moeten onze leden dan online bij de kerk betrekken.”
Voor Jennings, die met eigen ogen zag hoe snel iemand door Covid-19 achteruit kan gaan, is het vooral frustrerend te merken dat de huidige regering nog steeds niet op een serieuze manier met het virus omgaat. Terwijl overal de getallen weer omhoogschieten. De tegenstrijdige berichten van de president, die constant zijn eigen wetenschappers ondermijnt, is volgens haar funest en een slecht voorbeeld.
“In de supermarkt komen mensen naar me toe, die hysterisch roepen dat ik mijn masker moet afdoen. Ze komen dicht op je staan en beweren dat het maar een griepje is. Dan hebben ze net de verkeerde te pakken, want ik weet intussen beter. Helaas wel.”
Lees ook:
Discrimineert het coronavirus? Het heeft er alle schijn van
We weten nog heel veel niet over gezondheidsverschillen tussen mensen met een niet-westerse achtergrond in Nederland. Dat maakt de bestrijding van Covid-19 binnen deze groepen minderheden lastiger.
