Chinese ouderen gaan de straat op, en het zal niet de laatste keer zijn

China wil ouderen korten op de uitkering die hun medische kosten moet dekken. In veel steden zijn demonstraties tegen dat plan.

De gepensioneerden komen in groepjes bijeen onder de kale berken bij de ingang van het Zhongshan-park. Niemand wil de leiding op zich nemen, dus discussiëren ze onderling verontwaardigd over de hervormingen die plotseling zijn doorgevoerd. Geen ongebruikelijke activiteit voor ouderen in een park, ware het niet dat het er wel heel veel zijn: naar schatting zo’n 150.

Ook opvallend is het nog veel grotere aantal politieagenten – al dan niet in burger – dat hen nauwlettend in de gaten houdt. Ze zijn op hun hoede want woensdag liep het aantal demonstranten, zowel in Wuhan als in de noordelijke stad Dalian, in de duizenden. Ook in de zuidelijke stad Guangzhou protesteerden ouderen vorige maand tegen het plan, vlak voor een overheidsgebouw.

De ouderen komen in opstand tegen de bezuiniging op de uitkering die hun medische kosten moet dekken. Die komt uit hetzelfde potje als de pensioenen en andere sociale uitkeringen. De lokale regering van Wuhan beweert dat de korting van de individuele uitkering ten goede komt van een sociaal vangnet voor iedereen. De vergoedingen uit dát vangnet zouden juist weer hoger worden.

“Dat zeggen ze alleen maar om de publieke opinie gerust te stellen”, zegt een man, die op een bankje in het park een schare gelijkgestemden om zich heen heeft verzameld. “Wie de harten van de mensen wint, wint de wereld – dat weet je toch?” Een ander heeft ook zo zijn twijfels over de oprechtheid van dat bericht. “Hoe weet je zeker dat het geen verzinsel is?”

Opgepakt door de veiligheidspolitie

Het gebeurt vaker dat ouderen demonstreren. Omdat de meesten de Communistische Partij (CCP) goedgezind zijn, wordt het vaak getolereerd. Het is verleidelijk om de protesten van de afgelopen dagen te verbinden aan de demonstraties van eind november. Overal in het land gingen mensen toen de straat op uit woede om de maar voortdurende, extreem strenge en willekeurige coronamaatregelen.

In sommige steden riepen mensen ook de CCP ter verantwoording – iets dat sinds de bezetting van het Plein van de Hemelse Vrede in 1989 niet meer was gebeurd. De demonstranten werden uiteengedreven en in de weken die volgden werden velen die zich hadden uitgesproken, opgepakt door de veiligheidspolitie.

Het lijkt er sterk op dat de CCP-leiders de ontevredenheid van de bevolking niet goed hebben ingeschat. Nu, bij de protesten van deze ouderen, zullen ze extra op hun hoede zijn. Mannen in onopvallende kleding met alleen een telefoon in hun hand, die consequent hun mondkapje blijven dragen, zwermen rond de groepjes ouderen. Als iemand zijn stem verheft, is er meteen een telefooncamera om de spreker te filmen.

Lokale overheden in de rats

Alle intimidatie ten spijt, zal dit niet het laatste protest zijn. Begin maart komen afgevaardigden in het hele land bij elkaar in de hoofdstad voor het jaarlijkse Volkscongres. Voor de Chinezen is dit het moment om te laten horen wat hen bezighoudt.

De lokale overheden in het hele land zitten in de rats. Ze hebben zich jarenlang in de schulden gestoken om economische groei te financieren. Ondertussen moet de centrale overheid al sinds 2013 bijspringen om de lokale fondsen waar de pensioen- en ziektekostenuitkeringen vandaan komen, op peil te houden. Nu de bevolking krimpt, wordt financiering van de sociale voorzieningen steeds lastiger. De economie groeide vorig jaar 3 procent, en de verwachting van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is dat die dit jaar met 5,2 procent toeneemt. Dat zijn voor de CCP tegenvallende cijfers.

De regering heeft na het strenge coronabeleid van de afgelopen jaren, en een beknottend economisch beleid, nogal wat vertrouwen van de consument terug te winnen. Vooralsnog weigert die grote uitgaven te doen. De hervormingen waar de ouderen in Wuhan de straat voor opgaan, bieden alle Chinezen ook weinig hoop op een stevige sociale zekerheid in de toekomst. Mogelijk staan de gepensioneerden dus pas het begin van een langere reeks protesten.

Lees ook:

Zero covid is voorbij, toch blijft de Chinese activist Dianxin (25) vastzitten

Uit 2022: Strenge coronamaatregelen heeft China al weken niet meer. Toch zitten enkele demonstranten nog steeds vast. Moeder Gao Xiusheng maakt zich zorgen om haar gearresteerde 25-jarige kind, met wie ze toen al weken geen contact had.