Charles III belooft ‘levenslange dienst’, net als zijn moeder

Hij had lang de tijd gehad om zich op het moment voor te bereiden. De donderdag overleden koningin Elizabeth was de langst regerende monarch uit de Britse geschiedenis, en dat betekende dat de inmiddels 73-jarige Charles ook de langst wachtende kroonprins uit diezelfde geschiedenis was. Op vrijdag trad hij voor het eerst publiekelijk op als koning Charles III, tijdens een herdenkingsdienst voor zijn moeder in Saint Paul’s Cathedral.

Over dat lange wachten is de afgelopen decennia heel veel gezegd, en soms ook meewarig gegrapt, maar Charles sprak vrijdag in de eerste plaats liefdevol over de trouw aan haar roeping die zijn moeder volgens hem gevoeld had. “In 1947, op haar 21e verjaardag beloofde ze om haar leven, of het lang of kort zou worden, te wijden aan de dienst aan haar volken. Dat was meer dan een belofte. Het was een diepgevoelde persoonlijke toewijding, die haar hele leven definieerde”.

Die belofte zei Charles III haar na. “Zoals de koningin zelf deed met zo’n onwankelbare overgave, beloof ik nu ook zelf plechtig om, gedurende de resterende tijd die God mij toestaat, de grondwettelijke beginselen die het hart van onze natie vormen te beschermen”, sprak hij. “Waar u ook woont in het Verenigd Koninkrijk, of in de domeinen elders in de wereld (Charles is nu ook koning van 14 andere landen – red.), en wat ook uw achtergrond of geloofsovertuigingen zijn, ik zal proberen om u met loyaliteit, respect en liefde te dienen.”

Charles bemoeide zich met maatschappelijke doelen

Er is de afgelopen tijd ook veel gespeculeerd over de vraag in hoeverre het koningschap van Charles III zich van dat van zijn moeder zal onderscheiden. Zo heeft Charles zich tijdens zijn lange leven in de wachtkamer bemoeid met allerlei maatschappelijke doelen, zoals het milieu en architectuur. Elizabeth heeft nooit zelfs maar een glimp van haar politieke opvattingen laten doorschemeren, en is altijd radicaal apolitiek gebleven, ook al omdat ze op zere jonge leeftijd de troon besteeg. Charles kondigde aan dat zijn goede doelen het voortaan zonder hem moeten stellen, maar dat hij erop vertrouwt dat zijn werk ook door andere capabele mensen zal worden voortgezet.

Eerder op vrijdag was Charles in Buckingham Palace in Londen aangekomen, vanuit Balmoral, waar zijn moeder gisteren overleed. Hij verhield zich kort met de rouwenden en belangstellenden in het publiek, waar sommige theebladerenlezers van de monarchie uit meenden te kunnen destilleren dat zijn regeerperiode wellicht door een iets minder formele stijl gekenmerkt zal worden dan die van zijn moeder.

Maar in zijn toespraak benadrukte Charles eerst en vooral de continuïteiten die de Britse monarchie belooft te waarborgen. “Toen de Koningin de troon besteeg, waren Groot-Brittannië en de wereld nog aan het bekomen van de ontberingen en de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, en leefden ze nog volgens de conventies van vroegere tijden. In de loop van de afgelopen zeventig jaar hebben we onze maatschappij er een van vele culturen en geloven zien worden”. Maar, zo sprak hij “Onze waarden zijn constant gebleven, en moeten dat blijven.”

Zaterdag wordt Charles tot koning uitgeroepen

Hij wijdde enkele woorden aan de nieuwe troonopvolger, zijn zoon William, die nu zijn titel als Prince of Wales overneemt, en ook aan zijn vrouw Camilla, die Queen Consort, koningin-gemalin, zal worden. “Ik weet dat zij haar niet aflatende plichtsbesef, waar ik zo op ben gaan leunen, mee zal brengen in haar nieuwe rol.”

Op zaterdagochtend zal Charles tot koning worden uitgeroepen door een zogeheten troonbestijgingsraad, al is de titel van Koning bij de dood van zijn voorganger al automatisch op hem overgegaan. Wanneer de officiële kroningsceremonie plaatsvindt, is niet niet bekend. Elizabeth zelf werd pas na anderhalf jaar gekroond. De verwachting is deze keer dat de kroning van Charles over een paar maanden plaats zal vinden.